Podela i vrste strugova - Prema obimu i vrsti proizvodnje: strugovi za pojedinačnu strugovi za serijsku strugovi za masovnu proizvodnju - Prema nameni: univerzalni specijalni - Prema načinu upravljanja: sa ručnim sa automatskim sa numeričkim upravljanjem.
Strugovi za pojedinačnu proizvodnju: univerzalni strug strug sa vučnim vretenom strug za leđno struganje strug za poprečnu obradu. Strugovi za serijsku proizvodnju: višesečni strug kopirni strug vertikalni strug revolver strug. Strugovi za masovnu proizvodnju: sa automatskim dovođenjem materijala u vidu šipki sa magacinom za punjenje pripremcima
Univerzalni strug
Univerzalni strugovi su strugovi namenjeni realizaciji različitih proizvodnih operacija. Osnovu gradnje čine pogonski elektromotor, prenosnik glavnog kretanja, izmenjiva grupa zupčanika, prenosnik pomoćnog kretanja, glavno vreteno, vučno vreteno, vodeće vreteno, nosač alata i konjic. Obrtno kretanje se od elektromotora prenosi na glavno vreteno i predmet obrad, a preko izmenjive grupe zupčanika, prenosnika za pomoćno kretanje i mehanizma za pretvaranje obrtnog u pravolinijsko kretanje, nosač alata dobija pomoćno pravolinijsko kretanje. Na nosač alata se postavlja rezni alat. Vodeće vreteno se, umesto vučnog, uključuje pri izradi navoja na strugu
1 - elektromotor 2 - pren. za glavno kr. 3 - glavno vreteno 4 - stezna glava 5 - pren. za pom. kr. 6 - vodeće vreteno 7 - vučno vreteno 8 - nosač alata 9 - stezač alata 10- konjić Univerzalni strug
Univerzalni strug
Univerzalni strug “Potisje” - Ada
Rad na strugu Strug se pokreće tako što se prvo uključi elektromotor pritiskom na dugme na tasteru. Pokretanje struga, to jest glavnog vretena, vrši se uključenjem spojnice, spojničke ručice, koja ima tri položaja. 0 - glavno vreteno miruje, 1 i 2 - udesno ili ulevo. Brzina glavnog vretena određuje se prema tvrdoći materijala koji se obrađuje, prečniku materijala i drugim faktorima. Suport, nosač noževa pokreće se ručicom ili automatski. Na strugu za obradu metala nož se čvrsto stegne u nosač noževa koji se nalazi na maloj platformi koja se zove suport, mali suport. Pomoću ručice na suportu podešava se pozicija noža u odnosu na radni deo. Materijal, obično okrugle šipke, se postavi u stezne čeljusti i dovođenjem srugarskog noža do materijala a zatim pokretanjem suporta ručno ili automatski vrši se obrada materijala. Tačnost dimenzija je do (0.001") jedna hiljadita od inča. Međutim, zbog načina funkcionisanja mašine, to jest obrtanja materijala, delovi koji se obrađuju imaju uglavnom cilindričan oblik. I pored toga, strug je višefunkcionalna, upotrebljiva mašina i može da uradi razne oblike metalnih delova.
Postavljanje strugarskog noža Prethodno očistite ležišta noža na gornjem suportu. Otpustite zavrtnjeve na nosaču noževa na gornjem uzdužnom suportu (mali suport) postavite strugarski nož i dovedite reznu ivicu noža u osu materijala, ako je potrebno postavljanjem pločica-podmetača, ponovo pritegnite zavrtnjeve, otpustite ručicu nosača i okrenite nosač prema željenom uglu. Na postolju malog obrtnog suporta treba da su obeleženi, ugravirani uglovi; vrednosti uglova odabirate prema potrebi. Mali uzdužni suport služi za finu uzdužnu obradu i nema automatski pogon. Tri glavna parametra podešavanja na strugu su brzina obrtaja glavnog vretena, brzina posmaka i dubina rezanja. Ostali faktori kao što su vrsta materijala koji se obrađuje i tip strugarskog noža imaju, naravno, veliki uticaj ali tri navedena parametra strugar određuje neposredno pre rada, podešavanjem kontrola na strugu. Brzina Odnosi se na brzinu obrtaja glavnog vretena u minutu, ali za strugara je bitna obodna brzina materijala, tj. materijali većeg prečnika imaće veću brzinu, šipke manjeg prečnika imaće manju obodnu brzinu. Brzina posmaka Odnosi se na brzinu kretanja noža tj. posmaka, na novijim strugovima brzina posmaka automatski se podešava prema brzini vučnog vretena. Dubina rezanja To je debljina zahvata strugarskog noža; veličinu zahvata noža određuje strugar prema tvrdoći materijala, prečniku i ostalim parametrima rezanja. Važno je imati u vidu da se prečnik radnog materijala smanjuje za duplu vrednost zahvata noža jer se sloj materijala skida sa obe strane radnog dela.
Strugovi za leđno struganje se, najčešće, koriste za izradu glodala sa leđno struganim zubima (1). Alat (2) izvodi dopunsko, periodično oscilatorno, radijalno kretanje za vreme obrtnog kretanja predmeta obrade (slika 4.34).
Strugovi za serijsku proizvodnju Strugovi za serijsku proizvodnju se koriste za izradu većeg broja istih delova ili izvođenje većeg broja operacija na istom predmetu obrade. To su: višesečni strugovi, kopirni strugovi, revolver strugovi sa horizontalnom i vertikalnom revolver glavom i sl. Višesečni strugovi imaju nosač alata sa većim brojem reznih alata. Time je obezbeđena istovremena obrada većeg broja površina (slika 4.35.a). Kod kopir strugova na nosaču alata se nalazi i šablon. Strugarski nož se, u procesu obrade, kreće u skladu sa kretanjem pipka šablona (slika 4.35.b) i kopira oblik šablona na predmetu obrade.
Revolver strug
Osnovu konstrukcije revolver strugova čini revolver glava (1- slika 4 Osnovu konstrukcije revolver strugova čini revolver glava (1- slika 4.36) sa većim brojem alata poređanih prema redosledu izvođenja operacija - zahvata. Pored revolver glave strugovi imaju i dodatne nosače alata (2). Time je obezbeđena kompletna izrada delova različite konfiguracije. Osnovne eksploatacijske karakteristike strugova za serijsku proizvodnju obuhvataju, pored karakteristika strugova za pojedinačnu proizvodnju, i broj nosača alata i broj alata koji prihvata revolver glava.
Strugovi za masovnu proizvodnju Strugovi za masovnu proizvodnju su strugovi koji obezbeđuju smanjenje komadnog vremena i smanjenjem pomoćnog vremena. To su strugovi namenski projektovani i izgrađeni za konkretne proizvode (slika 4.37) ili grupu sličnih proizvoda: automatski strugovi, automati za dugačke delove, revolver - automatski strugovi i sl.
CNC strug
Automatizovano manipulisanje predmetom obrade
CNC strug sa automatskim dodavanjem materijala
CNC strug sa uređajem za odmotavanje žice
Obradni centar za struganje