Tehnička kultura 8, M.Cvijetinović i S. Ljubović SAOBRAĆAJNA KULTURA Tehnička kultura 8, M.Cvijetinović i S. Ljubović

Tehnička kultura 8, M.Cvijetinović i S. Ljubović 4. SAOBRAĆAJNA KULTURA Zbog vaše bezbjednosti i bezbjednosti osta-lih učesnika u saobraćaju, važno je da po-znajete pravila korištenja sredstava javnog saobraćaja, kao što su autobusi, trolejbusi, tramvaji i vozovi. 4.1. PRAVILNO KORIŠTENJE SREDSTAVA JAVNOG SAOBRAĆAJA Svaki putnik mora imati važeću kartu za prevoz. Po ulasku u sredstvo javnog saobraćaja putnik je dužan zauzeti rezervisano (ili predviđeno) mjesto. Putnici su dužni da se pridržavaju uputstava o sigurnosti i pri- stojnom ponašanju za vrijeme putovanja. U prijevoznom sredstvu koje se kreće nije dozvoljeno naginja- nje kroz prozor, otvaranje vrata, ulazak i izlazak iz njega. Putnici mogu ući u prevozno sredstvo ili izaći iz njega samo u stanicama kada se vozilo potpuno zaustavi. Tehnička kultura 8, M.Cvijetinović i S. Ljubović

Tehnička kultura 8, M.Cvijetinović i S. Ljubović 4.1. PRAVILNO KORIŠTENJE SREDSTAVA JAVNOG SAOBRAĆAJA Zabranjeno je iz prevoznih sredstava bacati bilo kakve predme- te. Nije dozvoljeno prljanje i uništavanje inventara i opreme. U prevoznim sredstvima nije dozvoljeno pušenje. Ne primaju se u vozila javnog saobraćaja ili se u toku puta isključuju iz daljeg putovanja pijana lica i lica koja svojim pona- šanjem uznemiravaju druge putnike: vikom, pjesmom, svirkom, zvukom koji proizvode tonski uređaji. Sredstvima javnog saobraćaja ne mogu putovati lica oboljela od zaraznih bolesti koje predstavljaju opasnost po zdravlje dru- gih putnika. Putnici su dužni da se pridržavaju propisa i uputstva o prevozu ručnog prtljaga, kabastog tereta, pripitomljenih životinja i sl... Tehnička kultura 8, M.Cvijetinović i S. Ljubović

Tehnička kultura 8, M.Cvijetinović i S. Ljubović 4.2. FAKTORI KOJI UTJEČU NA BEZBJEDNOST SAOBRAĆAJA Faktori koji utječu, neposredno ili posredno, na bezbjednost saobraćaja su: čovjek, vozilo, put i okolina. Čovjek kao faktor bezbjednosti saobraćaja Čovjek je najvažniji faktor bezbjednosti saobraćaja. Čovjekova obučenost, njegove psihofizičke sposobnosti, stavovi, ponašanje, znanje u pružanju prve pomoći i dr. su faktori koji utiču na bezbjednost u saobraćaju. Tehnička kultura 8, M.Cvijetinović i S. Ljubović

Tehnička kultura 8, M.Cvijetinović i S. Ljubović 4.2. FAKTORI KOJI UTJEČU NA BEZBJEDNOST SAOBRAĆAJA Djeca u saobraćaju Djeca kao učesnici u saobraćaju su najviše izložena opasnostima, a prema statističkim podacima i najčešće stradaju u saobraćaju. Najčešći uzroci stradanja djece su: prelazak preko kolovoza van pješačkog prelaza, dječije igre i zadržavanje na kolovozu, kretanja duž kolovoza, igre u blizini kolovoza i naglo istrčavanje na kolovoz, nepažnja vozača. Treba uzeti u obzira da djeca imaju: smanjenu sposobnost opažanja i predviđanja opasnosti, nedostatak emocionalne i socijalne zrelosti, skromna znanja i navike u ponašanju u saobraćaju, običaj da paniče i ispoljavaju strah u saobraćajnoj gužvi, promjenljivu sposobnost zadržavanja pažnje. Tehnička kultura 8, M.Cvijetinović i S. Ljubović

Tehnička kultura 8, M.Cvijetinović i S. Ljubović 4.2. FAKTORI KOJI UTJEČU NA BEZBJEDNOST SAOBRAĆAJA Vozilo kao faktor bezbjednosti saobraćaja Od ispravnosti vozila (ili njegove neispravnosti) zavisi bezbjednost mnogih učesnika u saobraćaju. Vozilo mora biti snadbjeveno propisanim uređajima i opremom. U vozilu se ne smije voziti više putnika od dozvoljenog broja. Vršiti vanredne i redovne tehničke preglede, a posebno uređaja za upra- vljanje, zaustavljanje, svjetlosno-si- gnalnih uređaja i uređaja za odvod izduvnih gasova. Kada je vozilo u kvaru, vozač je dužan isto ukloniti sa kolovoza... Tehnička kultura 8, M.Cvijetinović i S. Ljubović

Tehnička kultura 8, M.Cvijetinović i S. Ljubović 4.2. FAKTORI KOJI UTJEČU NA BEZBJEDNOST SAOBRAĆAJA Put i okruženje kao faktori bezbjednosti saobraćaja Put kao faktor bezbjednosti saobraćaja, obuhvata sljedeće eleme-nte: vrsta puta, kvalitet puta, kolovozni zastor, putni objekti, oprema na putu, objekti na putu, održavanje puta. Okruženje kao faktor bezbjednosti saobraćaja obuhvata: poznava-nje i poštivanje saobraćajnih propisa i pravila, porodičnu situaciju, lokalnu klimu, doba dana, atmosferske prilike, prisustvo i pomoć koju pružaju službena lica itd. Tehnička kultura 8, M.Cvijetinović i S. Ljubović

Tehnička kultura 8, M.Cvijetinović i S. Ljubović 4.3. SAOBRAĆAJNE NESREĆE I NJIHOVI UZROČNICI Broj saobraćajnih nezgoda sa smrtnim ishodima, brojem povrije- đenih osoba i materijalnim štetama svake godine je približno isti. U Bosni i Hercegovini u 2009. godini dogodile su se 40.237 sao- braćajnih nezgoda, od kojih su 7.799 sa poginulim i povrijeđenim li- cima, a 32.474 sa materijalnom štetom. Uzroci i mjesto nastanka saobraćajnih nezgoda Veliki broj saobraćajnih nezgoda na našim cestama, između ostalog, rezultat je: nepoštivanja saobraćajnih pravila i propisa, niskog nivoa saobraćajne kulture, nepropisne brzine, neprilagođene brzine uvjetima na putu, nepravilne radnje vozilom u saobraćaju, nezgoda nastalih pod uticajem alkohola i drugih opojnih sredstava... Tehnička kultura 8, M.Cvijetinović i S. Ljubović

Tehnička kultura 8, M.Cvijetinović i S. Ljubović Pitanja za provjeru znanja Koja prevozna sredstva koristimo u javnom saobraćaju? To su autobusi, trolejbusi, tramvaji i vozovi. 2. Navedite pravila korištenja sredstava javnog saobraćaja! Neka od pravila su: posjedovanje važeče karte za putovanje, zauzimanje predviđenog mjesta, pridržavati se mjera sigu-rnosti za vrijeme putovanja, ne naginjati se kroz prozor i otvarati vrata u toku vožnje... 3. Nabrojte faktore koji utiču na bezbjednost saobraćaja! Faktori koji utiču na bezbjednost saobraćaja su: čovjek, vo-zilo, put i okolina. 4. Navedite elemente koji pripadaju čovjeku, a koji su od značaja za bezbjednost saobraćaja! Najvažniji faktor su: čovjekova obučenost i psihofizičke spo-sobnosti, stavovi, ponašanje, znanje u pružanju prve pomo-ći i dr. 5. Koja je populacija stanovništva najviše izložena opasnostima u saobraćaju? Djeca. Tehnička kultura 8, M.Cvijetinović i S. Ljubović

Tehnička kultura 8, M.Cvijetinović i S. Ljubović Pitanja za provjeru znanja 6. Koji su najčešći uzroci stradanja djece u saobraćaju? Najčešći uzroci stradanja djece u saobraćaju su: prelazak preko kolovoza van pješačkog prelaza, dječije igre i zadrža-vanje na kolovozu, kretanja duž kolovoza, istrčavanje na ko-lovoz i nepažnja vozača. 7. Navedite neka od pravila koja se odnose na vozilo kao faktor bezbjednosti saobraćaja! Vozilo mora biti opremljeno propisanom opremom, kontro-lisano vanrednim i redovnim tehničkim pregledima, prijevoz dozvoljenog broja osoba i tereta... 8. Kako put utiče na bezbjednost saobraćaja? Na bezbjednost saobraćaja utiču: vrsta i kvalitet puta, kolo-vozni zastor, oprema na putu, objekti na putu, održavanje puta... 9. Šta se podrazumijeva pod okruženjem kao faktorom bezbjednosti saobraćaja? Okruženje kao faktor bezbjednosti saobraćaja obuhvata: po-znavanje i poštivanje saobraćajnih propisa i pravila, poro-dičnu situaciju, lokalnu klimu, doba dana, atmosferske prili-ke, prisustvo i pomoć koju pružaju službena lica itd. Tehnička kultura 8, M.Cvijetinović i S. Ljubović

Tehnička kultura 8, M.Cvijetinović i S. Ljubović Pitanja za provjeru znanja 10. Koji su uzroci nastanka saobraćajnih nezgoda? To su: nepoštivanje saobraćajnih pravila i propisa, nizak ni-vo saobraćajne kulture, nepropisne brzine, neprilagođene brzine uvjetima na putu, nepravilne radnje vozilom u saobra-ćaju, vožnja pod uticajem alkohola i drugih opojnih sredsta-va... Tehnička kultura 8, M.Cvijetinović i S. Ljubović

Tehnička kultura 8, M.Cvijetinović i S. Ljubović Vježba broj 24: Bezbjednost djece u saobraćaju Za naredni čas izradite prigodan pano, plakat, afišu, letak i druga sre-dstva kojima biste ukazali na bezbjednost djece u saobraćaju. U realizaciji ovog zadatka možete raditi u grupi, paru ili samosta-lno, zavisno o formi koju ste izabrali. Tehnička kultura 8, M.Cvijetinović i S. Ljubović