Uvod u pravo Evropske unije Doc. dr. Ajla Škrbić 24.10.2018.

Sadržaj predavanja Pojam prava Evropske unije Izvori prava Evropske unije Cilj predavanja?

Pojam prava Evropske unije Van Gend en Loos Razlika od drugih međunarodnih organizacija Pravo EU se u početku razvijalo u okviru tzv. Evropskih zajednica (Evropske zajednice za ugalj i čelik, Evropske ekonomske zajednice i Evropske zajednice za atomsku energiju) = PRAVO EVROPSKIH ZAJEDNICA Nakon Ugovora iz Lisabona ukinut naziv „pravo Evropskih zajednica“

Pojam prava Evropske unije Pravo koje reguliše uzajamna prava i obaveze između EU i njenih subjekata, međusobne odnose država članica, odnose između država članica i privatnih lica, te međusobne odnose privatnih lica Pravo EU ≠ evropsko pravo

Izvori prava Evropske unije U širem smislu: Pravo EU obuhvata sva pravila pravnog poretka EU, uključujući opšta pravna načela, sudsku praksu Suda EU, pravo koje nastaje iz vanjskih odnosa EU, te dodatno pravo sadržano u konvencijama i sličnim sporazumima sklopljenim između država EU kako bi se primjenjivale odredbe Ugovora U užem smislu: Pravo EU sastoji se od: osnivačkih ugovora (primarno zakonodavstvo) odredaba instrumenata koje su na osnovu osnivačkih ugovora donijele institucije EU (sekundarno zakonodavstvo: uredbe, direktive itd.)

Izvori prava Evropske unije Materijalni, formalni i idejni Zakonodavni i sudski zakonodavni: Ugovori ili akti koje su donijele institucije EU Vlastiti i pozajmljeni

Izvori prava Evropske unije Osnivački ugovori EU kao primarni izvor prava EU Pravni instrumenti EU kao sekundarni izvor prava EU

Primarni izvori prava Evropske unije Osnivački ugovori Međunarodni sporazumi Opšta pravna načela

Osnivački ugovori

Po formi su međunarodni ugovori, a po funkciji i statusu ustavni Osnivački ugovori Po formi su međunarodni ugovori, a po funkciji i statusu ustavni Najvažniji izvori jer: predviđaju organizaciju, status i uzajamni odnos glavnih subjekata prava EU stipulišu oblast djelovanja EU definišu instrumente na osnovu kojih djeluje EU

Međunarodni sporazumi EU + treće države ili EU + međunarodne organizacije Trgovinski sporazumi, sporazumi o pridruživanju, sporazumi o punopravnom članstvu,... Konvencije = ugovori između država članica Uslovi da konvencija bude izvor prava EU: mora uređivati odnose iz oblasti djelovanja EU mora biti izrađena u okviru sistema EU

Opšta pravna načela Apstraktna pravila koja donosi Sud pravde EU Slučajevi u kojima se na njih pozivaju Sud pravde EU i nacionalni sudovi: kada država članica spornim i nejasnim odredbama nalazi značenje koje nije u suprotnosti sa opštim pravnim načelima kada se na njih pozivaju pojedinci i države u postupku ispitivanja zakonitosti akata sekundarnog zakonodavstva kada na osnovu njih zainteresovani subjekti zahtijevaju preispitivanje zakonskih i upravnih akata koje su donijele države članice

Sekundarni izvori prava EU Zakonski propisi opšte primjene koje su razvile institucije EU u okviru ovlaštenja koja su im povjerena osnivačkim ugovorima Zakonodavni akti koje donose Evropski parlament i Vijeće, Evropski parlament ili Vijeće, odnosno Evropska komisija kada Vijeće na nju prenese delegirajuće ovlasti Uredbe, direktive, odluke, preporuke i mišljenja Akti sui generis kojima Sud pravde EU nadzire zakonitost svih akata institucija EU koje proizvode formalno dejstvo Zajednička stajališta i zajdničke akcije

Odnos između primarnih i sekundarnih izvora prava EU Osnivački ugovori su na vrhu hijerarhijske ljestvice Sekundarno zakonodavstvo postaje ništavno ako je suprotno primarnom zakonodavstvu U sekundarnim izvorima prava EU unutrašnja hijerarhija: zakonodavni, delegirajući i implementirajući akti

Zaključak?

Pitanja?

Osnovna ispitna pitanja iz ovog dijela gradiva Kada je ukinut naziv „pravo Evropskih zajednica“, odnosno kada se počeo koristiti samo termin „pravo EU“? Po čemu se EU razlikuje od svih drugih međunarodnih organizacija? Šta podrazumijeva pravo EU? Da li je pravo EU isto što i evropsko pravo? Pojasnite podjelu izvora prava EU! Pojasnite primarne izvore prava EU! Pojasnite status i značaj osnivačkih ugovora! Šta su međunarodni sporazumi u pravu EU? Šta je konvencija u pravu EU i kada može biti izvor prava EU? Šta su i u kojim situacijama se koriste opšta pravna načela u pravu EU? Pojasnite sekundarne izvore prava EU! Pojasnite odnos između primarnih i sekundarnih izvora prava EU! U udžbeniku: do 31. str.

Hvala na pažnji.