Održivi turizam kao segment zelene ekonomije u svijetlu UN ciljeva održivog razvoja Dr Nikola Perović, menadžer programa

Otvorena radna grupa UN-a za održive ciljeve razvoja: 17 ciljeva 169 podciljeva Dakle, politcko okruzenje na najvisem nivou od Ujedninih nacija definalo je ciljeve odrzivog razvoja koji se krecu od smanjenja siromastva do jacanja ekoloskih kapaciteta. Svaka clanica Ujedinjenih nacija imace zadatak da ove ciljeve implementira na nacionalnom nivou uz prethodno definisane indikatore pokojima ce se mjeriti efikasnost sprovodjenja ovih mjera.

Izvor: Ott 2003 Izvor: Elkington, 1994 Dakle, politcko okruzenje na najvisem nivou od Ujedninih nacija definalo je ciljeve odrzivog razvoja koji se krecu od smanjenja siromastva do jacanja ekoloskih kapaciteta. Svaka clanica Ujedinjenih nacija imace zadatak da ove ciljeve implementira na nacionalnom nivou uz prethodno definisane indikatore pokojima ce se mjeriti efikasnost sprovodjenja ovih mjera. Izvor: Ott 2003 Izvor: Elkington, 1994

Zeleni marketing kao odgovor savremene nauke na ekološke izazove: Zelene marketing strategije Zeleni marketing miks Zeleni brend Izvor konkurentske prednosti za crnogorske kompanije Marketing je koordinirajuca funkcija svakog biznisa jer vodi kompaniju u pravcu interesa potrosaca. Prethodni marketing koncepti nijesu mogli da odgovore na potrebe biznisa da se prilagodi sve vecem stepenu ekoloske zabrinutosti koja prvesntveno dolazi od klimatskih promjena, kao sto su najnovije poplave koje su zadesile nas region.Zato je zeleni marketing, ekoloski marketing ili tzv. Stabilni marketing novi koncept koji ce voditi sve vecem prilagodjavanju biznisa potrebama ocuvanja zivotne sredine. Zbog toga se prica o zelenim proizvodima koji nude dodatnu vrijednost potrosacima uz minimalnu stetu za zivotnu sredinu. Crna Gora kroz turizam kao formu izvoza treba da ponudi sto vise tzv eko proizvoda, koje ce prodavati u tzv eko shopovima, a sto se sve integralno promovisati u funkciju rebrandinga Crne Gore kao eko-turisticke destinacije. Kao prilog ovom stavu,navodim cinjenicu da je globalno posmtrano trziste ekoloskih proizvoda u fazi eksponencijalnog rasta. Takodje,proces piblizavanja CG EU donosi strozije zahtjeve u regulativi zastite zivotne sredine i veci stepen eko-svjesnosti gradjana i turista,sto ce sve pozitivno uticati na rast traznje za zelenim ili ekoloskim proizvodima.

Ključ zelene ekonomije je u kreiranju nove vrijednosti Osnovni izazovi Značenje Primjer oblasti za inovaciju Smanjiti Koji parametri se mogu smanjiti ispod prosjeka industrije? -troškovi -vrijeme isporuke Kreirati Šta se novo može ponuditi na tržištu? -predstavljanje zdravijih stilova života -eko brend -eko pakovanje Povećati Koji parametri se mogu povećati iznad prosjeka industrije? -organoleptički parametri -kvalitet -snaga brenda Eliminisati Koji uobičajeni parametri se mogu eliminisati? -dosadno pakovanje -snobizam u konzumerizmu Marketing je koordinirajuca funkcija svakog biznisa jer vodi kompaniju u pravcu interesa potrosaca. Prethodni marketing koncepti nijesu mogli da odgovore na potrebe biznisa da se prilagodi sve vecem stepenu ekoloske zabrinutosti koja prvesntveno dolazi od klimatskih promjena, kao sto su najnovije poplave koje su zadesile nas region.Zato je zeleni marketing, ekoloski marketing ili tzv. Stabilni marketing novi koncept koji ce voditi sve vecem prilagodjavanju biznisa potrebama ocuvanja zivotne sredine. Zbog toga se prica o zelenim proizvodima koji nude dodatnu vrijednost potrosacima uz minimalnu stetu za zivotnu sredinu. Crna Gora kroz turizam kao formu izvoza treba da ponudi sto vise tzv eko proizvoda, koje ce prodavati u tzv eko shopovima, a sto se sve integralno promovisati u funkciju rebrandinga Crne Gore kao eko-turisticke destinacije. Kao prilog ovom stavu,navodim cinjenicu da je globalno posmtrano trziste ekoloskih proizvoda u fazi eksponencijalnog rasta. Takodje,proces piblizavanja CG EU donosi strozije zahtjeve u regulativi zastite zivotne sredine i veci stepen eko-svjesnosti gradjana i turista,sto ce sve pozitivno uticati na rast traznje za zelenim ili ekoloskim proizvodima. Izvor: Adaptirano na osnovu: Mary Pugh & Richard Fletcher(2002), Australasian Marketing Journal 10 (3)

Savremeni turizam: Fragmentacija tržišta Međunarodna specijalizacija Rast eko-turizma i ostalih formi aktivnog turizma

Učešće turizma u globalnoj ekonomiji Izvor: World Travel & Tourism Outlook (WTTC & Oxford Economics, 2011b)

Održivi turizam je turizam koji uzima u obzir ukupan ekonomski, socijalni i ekološki uticaj, starajući se o potrebama turista, privrede, životnog okruženja i lokalnih zajednica. (izvor: Making Tourism More Sustainable, UNWTO&UNEP) Primjeri: Twenty-three biodiversity hotspots have seen growth in tourist visits of 100%+ in the last decade. • Whale watching alone generated US$2.1 billion in 2008, with over 13 million participants in 119 countries. • Revenues from dive tourism in the Caribbean (which account for almost 20% of total tourism receipts) are predicted to fall up to US$300 million per year because of coral reef loss. • In the United States in 2006, private spending on wildlife-related recreational activities (e.g., hunting, fishing, and observing wildlife) generated $122 billion, just under 1% of GDP.

Razvoj održivog turizma utiče na: Povećanje direktih stranih investicija Zaposlenost Ruralni ekonomski razvoj Smanjenje siromaštva Očuvanje životne sredine i kulturnog nasljedstva (izvor: Sustainable Tourism: International Cooperation for Development) Primjeri: Twenty-three biodiversity hotspots have seen growth in tourist visits of 100%+ in the last decade. • Whale watching alone generated US$2.1 billion in 2008, with over 13 million participants in 119 countries. • Revenues from dive tourism in the Caribbean (which account for almost 20% of total tourism receipts) are predicted to fall up to US$300 million per year because of coral reef loss. • In the United States in 2006, private spending on wildlife-related recreational activities (e.g., hunting, fishing, and observing wildlife) generated $122 billion, just under 1% of GDP.

Održivi turizam se odnosi na upravljanje rizicima od turističkog rasta: Očuvanje biodiverziteta i prirodnih resursa Upravljanje vodama Energetska efikasnost Prevencija zagađenja Upravljanje otpadom i hemikalijama Obnovljiva energija Održivo korišćenje prostora

Održivi turizam je pametni biznis: Rast broja turista koji traže ekološki prijateljske destinacije (LOHAS- Lifestyle of health and sustainability) Globalni rast tražnje za eko- turizmom 20% godišnje (izvor. UNEP Green Economy Report (2011) Ovdje treba jasno istaci da je pojam odrzivi turizam širi pojam od eko turizma jer se održvi turizam kao koncept razvoja odnosi na sve vrste turizma.

Projekat: Razvoj turizma u Crnoj Gori uz smanjenje emisije gasova sa efektom staklene bašte (TCNT): 4 komponente 33 planirana rezultata

Potencijalne koristi od TCNT projekta za crnogorski turizam: Podizanje ekološke svijesti (eko-pismenost) Eko-prijateljska regulativa Eko-sertifikacija Monitoring GHG u turizmu Pilot investicije kao podrška razvoju Održivi sistem finansiranja za mitigaciju u turizmu 25 km novih staza za nemotorizovani transport Eko sertifikovane luke i aerodromi