RAČUNARSKE MREŽE
RAČUNARSKU MREŽU ČINE: Računari povezani radi ostvarenja računarske komunikacije obrazuju računarsku mrežu. RAČUNARSKU MREŽU ČINE: računari komunikacioni hardver komunikacione linije komunikacioni softver
Komunikacioni hardver mrežna kartica: služi za povezivanje računara u mrežu na manjim udaljenostima (npr.1km). (LOKALNE) modem: služi za povezivanje računara na većim udaljenostima koriste se modemi. (GLOBALNE)
Najčešći mrežni uređaji su: Mrežni uređaji - omogućavaju međusobno spajanje računara u mreži ili između različitih mreža. Takođe upravljaju protokolom podataka između računara ili mreža. Najčešći mrežni uređaji su: Preklopnici (eng. Switch) i Usmjerivači (eng. Router)
Komunikacione linije One povezuju računare i predstavljaju važnu fizičku komponentu mreže. Mogu biti različite prirode: telefonska linija, koaksijalni kabal, radio veza, optički kabal i satelitske veze. Najvažnija karakteristika mreža je brzina prenosa i izražava se brojem bita u sekundi (bps).
Koaksijalni kabal i telefonska linija prenose informacije električnim impulsima, Optički kabel svjetlosnim impulsima, a Bežična veza radio talasima, pomoću svetlosnih talasa (infracrveni zraci, laserski zraci)
Komunikacioni softver Kolekcija programa koji podržavaju rad računara u mreži zove se komunikacioni softver. Komunikacijom softver obezbjeđuje sljedeće funkcije: postavljanje parametara za rad u mreži uključivanje računara u mrežu rad korisnika u mreži sigurnosne mreže administrativni poslovi pomoć korisniku
Topologija mreža Mrežna topologija predstavlja skicu rasporeda ili povezanosti članova neke mreže. Može biti fizička ili logička. Fizička topologija predstavlja nacrt fizičkog rasporeda čvorova u mreži, Logička topologija predstavlja nacrt logičkog toka podataka između čvorova te mreže.
Topologija mreža Topologije mreža mogu biti u obliku: zvijezde, prstena, magistrale,...
Prema fizičkoj mrežnoj topologije mreže možemo svrstati na: bus: svi članovi mreže su spojeni na jedinstveni, zajednički vod (sabirnicu) star: svi članovi mreže su spojeni različitim vodovima na središnji čvor koji djeluje poveznica za ostale čvorove ring: svaki član mreže je povezan sa tačno 2 druga člana i zajedno formiraju kružni tok za signal mesh: može biti sa potpuno ili djelomično povezanim članovima. Kod potpune povezanosti (full mesh) svaki član unutar mreže je povezan sa svakim drugim članom obrazujući potpuno povezanu mrežu. Svrha je osigurati neprekidnu povezanost gdje je tok podataka od velike važnosti (nuklearne centrale, istraživački centri,…). Kod djelomične povezanosti određeni član je povezan sa više drugih. tree: hijerarhijska mreža u kojoj postoji centralni čvor (root) koji je povezan sa niže pozicioniranim čvorovima drugog nivoa, a oni dalje mogu biti povezani sa još niže pozicioniranim čvorovima trećeg nivoa, itd…
Mrežni protokol Da bi veliki broj računara mogao brzo i jednostavno da koristi mrežu, neophodno je da se podaci razbiju na male, lako upravljive, jedinice. Ove jedinice se nazivaju paketi ili okviri (engl. packets, frames). Paketi su osnovne jedinice mrežne komunikacije. Sa podacima koji su podijeljeni u pakete ubrzava se mrežna komunikacija, pa svaki računar ima više mogućnosti da šalje ili prima podatke. Kada stignu do svog odredišta, paketi se ponovo pregrupišu i spajaju u prvobitnu cijelinu.
Originalni podaci se razbijaju na male cjeline. Svaki paket ima i specijalne kontrolne informacije koje su neophodno za prenos informacija. Originalni podaci se razbijaju na male cjeline. Zahvaljujući kontrolnim informacijama moguće je ponovno sastavljanje paketa u jednu celinu. Moguće je provjeravanje grešaka do kojih može da dođe prilikom prenosa. Razbijanje podataka na pakete.
Prema veličini mreže možemo podijeliti na: Personal Area Network (PAN): mreža za povezivanje uređaja (telefon, dlanovnik,…) na računar. Prostire se najviše unutar nekoliko metara. Local Area Network (LAN): računarska mreža u kojoj su računari smješteni na manjim udaljenostima. Značajno je i da su moguće jako velike brzine prenosa podataka (Gbps - Giga bit per second). Metropolitan Area Networks (MAN): mreža u kojoj su računari smješteni na nešto većim udaljenostima od onih u lokalnim mrežama. Najčešće pokriva područje jednog dijela ili cijelog grada. Brzine prenosa su obično manje nego u lokalnim mrežama. Wide Area Network (WAN): mreža koja se proteže preko granica grada, regije ili države. Za povezivanje se koriste usmjerivači (routeri) i javne komunikacijske veze. U odnosu na lokalne mreže brzine su dosta ograničene.
Neki pojmovi komunikacije su: ON LINE - na vezi, veza s udaljenim računarom je uspostavljena. OFF LINE označava prekid veze. DOWNLOAD - je prenošenje nekih podataka s udaljenog računara na naš (Receiving File). UPLOAD - je prenošenje podataka s našeg računara na udaljeni računar (Sending File). LOG IN - ulazna lozinka (prvi sigurnosni nivo mreže) PASSWORD - glavna lozinka, jedinstvena za svakog korisnika. Jedino je korisnik može i smije znati.
3 načina razmjene podataka: Unicast - slanje podataka jednom primatelju Broadcast - slanje podataka za više primatelja Multicast - slanje podataka samo pojedinoj grupi primatelja. (Multicast je izvrstan način optimalnog korištenja mrežnih kapaciteta)