Lekcija 1: Istorija osiguranja js

Uvod Osiguranje kakvo danas postoji, proizvod je novijeg doba i o njemu se može govoriti tek od druge polovine 19. veka.  Razvoj je bio postepen i razmatraćemo: Stari vek Srednji vek Novi vek

Stari vek: Prvi pisani tragovi o osiguranju javljaju se u Hamurabijevom zakonu iz 2250. p.n.e. u vidu uredbe o međusobnoj obavezi učesnika trgovačkog karavana da nadoknade štetu koja bi nastala u slučaju pljačke. U staroj Grčkoj - organizacija Erana, na osnovu priloga svojih članova, pomagala je bolesne, nemoćne i porodice umrlih. U starom Rimu - religiozna udruženja (kolegije) sa raznovrsnim ciljevima koji su se odnosili i na uzajamnu pomoć.

Srednji vek: Posle raspada rimske imperije (od 5- do 11. veka) nema nikakvih tragova o osiguranju.  Nakon toga, pojavljuju se cehovi i trgovačke gilde, kao zajednice rizika. Ove zajednice su bile preteče osiguranja i svojim članovima su obezbeđivale naknadu štete od pojedinih rizika. Tragove pomorskog osiguranja nalazimo u Lombardiji, odakle potiče prva sačuvana polisa iz 1182. godine. Iz perioda od 12. -15. veka je sačuvano više od 400 polisa (visok stepen razvoja pomorskog osiguranja).  Prvi zakoni u ovoj oblasti donose se u Barseloni 1435. i Firenci 1522. godine.

Prvi osiguravači: U 17. i 18. veku javljaju se prvi osiguravači koji se bave osiguranjem kao profesionalnom delatnošću. Kraj 17. veka - u Engleskoj formira se prva osiguravajuća kompanija - Lojd. Naziv dolazi od imena Edvarda Lojda, vlasnika kafane u kojoj su se okupljali brodari koji su uz određenu nagradu nadoknađivali štete, koje bi se eventualno desile na moru. Danas Loyd’s nije kompanija, već naziv za tržište osiguranja. (http://www.lloyds.com/) Požar u Londonu krajem 19. veka imao je katastrofalne posledice, te pored pomorskih osiguranja, nastaju i požarna osiguranja.

Otkrića u nauci značajna za razvoj osiguranja: 17. vek - holandski matematičar Jan de Vitu postavio je matematičke osnove određivanja životne rente. Za osiguranje od velikog značaja bila su i otkrića u matematičkoj statistici, pre svega zakon velikih brojeva (Bemuli, Laplas i Gaus). 18. vek - Engleska akademija nauka razvija prve tablice smrtnosti i stvara pretpostavke za razvoj modemog osiguranja. Prva polovina 19. veka - prvo udruženo društvo za životno osiguranje New England Life je osnovano 1835. god, a kasnije se osnivaju i druga. Od druge polovine 19. veka počinje treći period u istoriji osiguranja, kada država stupa na scenu osiguranja.

Zašto država počinje da interveniše u oblasti osiguranja? Uvidevši ogroman ekonomski i socijalni značaj osiguranja, država koristi pogodnosti osiguranja za svoje interese, kao što je akumuliranje kapitala, kojim osiguravači raspolažu relativno dug vremenski period. Osiguravajući kapital čini novi izvor akumuliranja sredstava državnih fondova, kao izuzetno važan za razvitak državnog kredita. Savremeni fondovi osiguravajućih društava na nivou jedne zemlje mere se u milijardama evra.