Pojava i širenje hrišćanstva

Religija je i u periodu carstva imala veliki značaj za Rimljane Rimljani su i od pokorenih naroda preuzimali odredjene karakteristike religije Ogromnu popularnost u periodu carstva imao je kult boginje Mitre, persijske boginje svetlosti; Mitrizam je bio religija, zasnovana na persijskom učenju o večnoj borbi dobra i zla Od starih egipatskih kultova, kao i onih iz helenističkog razdoblja, rasprostranjeno je bilo obožavanje Izide i Sarapisa Izida je bila supruga boga Ozirisa i majka boga Horusa, smatrana idealnom suprugom i majkom.

Jevreji su stvorili prvu monoteističku religiju, verovali su u boga Jahvea (Jehova), koji se prikazao Mojsiju U vremenima teških iskušenja verovali su da će Jahve poslati “mesiju”, spasitelja Osnovu vere činila je Tora (Postava), čiji je glavni deo bio Dekalog (Deset božijih zapovesti) Jevreji su se okupljali u sinagogama, u kojima su proučavali Toru, molili se, a služile su i kao mesto okupljanja Jevreja

Isus Hrist Ne postoje pouzdani podaci o njegovom rodjenju, pretpostavlja se da je rodjen izmedju 7. i 4.god. p.n.e. Dan Isusovog rodjenja hrišćani slave kao Božić Glavni izvor su 4 kanonska jevandjelja (po Marku, Mateju, Luki i Jovanu), koja su deo Novog zaveta Majka mu je bila Marija a otac Josif iz Nazareta, rodjen je u Vitlejemu. Po Hristovom rodjenju proširila se vest da je rodjen spasitelj (mesija), pa je jevrejski kralj Irod naredio pogubljenje sve novorodjene muške dece Isusa su roditelji spasili tako što su ga odveli iz Vitlejema Sa oko 30 godina starosti odlazi u Judeju, i na reci Jordan ga je krstio Jovan Krstitelj, koji je propovedao da se bliži sud Gospodnji, da Jevreji treba da se pokaju i da budu kršteni,tj. da se u vodi simbolično očiste od grehova Nakon pogibije Jovana Krstitelja počeo je da propoveda jednakost medju ljudima, ljubav prema bogu i veru u spasenje nakon smrti, oko sebe je okupio veliki broj pristalica i 12 učenika-apostola Muslimani ga smatraju prorokom, hinduisti avatarom (inkarnacija božanstva na zemlji u hinduizmu-ostali su: Buda, Muhamed i Zaratustra), a hrišćani mesijom i Sinom božijim

Isus Hrist (mozaik iz Ravene, 6.vek)

Beseda na Gori

Isusovo učenje Učio je ljude da će stradati, da će svojom smrću ljude spasiti grehova, da će vaskrsnuti, i da će se vratiti na zemlju, nakon čega će se ljudima suditi za njihova postupke; oni pravedni, koji su verovali u njega i držali se njegovog učenja biće nagradjeni večnim životom u raju a grešni kažnjeni gorenjem u večnom paklu. Jevandjelja svedoče da je tokom službe Isus činio čuda kao što su: isceljenja, egzorcizam ( moć isterivanja duhova ili djavola, hod po vodi )i sl.

Isusova smrt U vreme Pashe, jevrejskog praznika, ga je jevrejskim sveštenicima izdao jedan od apostola Juda Iskariotski, za 30 srebrnjaka Optužen je za bogohuljenje, jer je tvrdio da je božiji sin, doveden pred Sinedrion (jevrejski sud), i rimski prokurator Pontije Pilat ga je osudio na smrt (na zahtev mase i jevrejskog sveštenstva) Razapet je na krst na brdu Golgota 33.god. Hleb koji je prelomio i razdelio na poslednjoj večeri sa apostolima simbolizuje Hristovo telo, a vino koje su pili simbolizuje njegovu krv, čime je ustanovljena sveta tajna pričešća U trenutku kada je Hrist izdahnuo na krstu, spustio se mrak usred dana i nastupio je zemljotres. Poslednje reči Hristove bile su: „Oprosti im oče, jer ne znaju šta čine“. Prema Jevandjeljima vaskrsnuo je trećeg dana nakon raspeća, dan kada je Hrist vaskrsnuo slavi se kao najveći hrišćanski praznik Uskrs. Četrdeset dana nakon Uskrsa, obratio se apostolima da idu svetom i propovedaju njegovo učenje (praznik Spasovdan)

Tajna večera-Leonardo da Vinči

Progoni hrišćana Uzroci: propovedanje jednakosti medju ljudima, rimske careve nisu poštovali kao božanstva, odbijali su da učestvuju u paganskim kultovima Novoj veri najpre su prilazili siromašni ljudi i robovi,koji su u hrišćanstvu videli utehu, kao što im je bila privlačna ideja o jednakosti ljudi pred Bogom, gde nema razlike izmedju bogatih i siromašnih Svi su bili privučeni idejom vasksenja i večnog života posle smrti Prvi progon hrišćana organizovao je car Neron, 64.god., optužio ih je za požar u Rimu (ubijeni su i apostoli Petar i Pavle); sveti Petar se smatra prvim episkopom grada Rima (prvi papa) Najžešći progoni hrišćana usledili su u 3.veku, poslednji veliki progon organizovao je car Dioklecijan (u vreme njegove vladavine pogubljeno je oko 50.000 hrišćana) Hrišćani su se skrivali u podzemnim skrovištima, katakombama, u kojima nastaje i najranija hrišćanska umetnost

Organizacija crkve Do 3.veka izgradjena je crkvena hijerarhija Na čelu svake hrišćanske opštine nalazio se episkop (biskup), a za obavljanje verske službe bili su zaduženi prezviteri i djakoni Dragocene podatke o nastanku i funkcionisanju ovih opština daju nam tzv. apostolske poslanice, koje se takodje nalaze u Novom zavetu U sedištima provincija upravnici opština dobijali su titulu mitropolita (nadbiskupa) U pet najvažnijih hrišćanskih sedišta upravnici su dobili titule patrijarha Najvažniji medju njima po rangu bili su rimski papa i carigradski patrijarh, a odmah za njima patrijarsi u Aleksandriji, Antiohiji i Jerusalimu Hrišćansku opštinu u Rimu osnovao je Sveti Petar, prvi medju apostolima, rimski papa se smatrao naslednikom Svetog Petra.

Pobeda hrišćanstva Pred bitku kod Milvijskog mosta 312.god. protiv Maksencija caru Konstantinu i njegovoj vojsci se navodno na nebu ukazao svetlosni znak u obliku krsta sa natpisom “ Ovim znakom pobedi” Zajedno sa savladarom Licinijem 313.god. doneo je Milanski edikt, kojim je hrišćanstvo izjednačeno sa paganskim kultovima, hrišćani dobijaju slobodu veroispovesti I vaseljenski sabor održan je u Nikeji 325.god., usvojene su osnove hrišćanskog učenja, usvojen je simbol vere, prema kome su Bog i Hrist, Otac i Sin, iste božanske suštine, i da sa Duhom svetim čine tzv. Sveto trojstvo, Isus Hrist je istovremeno i bog i čovek, u sebi sjedinjuje božansku i ljudsku prirodu. Osudjeno je učenje aleksandrijskog sveštenika Arija (prvo jeretičko učenje). Jeretička učenja su sva učenja, suprotna zvaničnom tumačenju crkve. Konstantinova podrška hrišćanstvu ogledala se u gradjevinskoj delatnosti U Rimu je sagradjena crkva iznad groba apostola Petra, a u Vitlejemu crkva posvećene Hristovom rodjenju.

Za vreme Konstantinovih naslednika, dodatno je jačao uticaj hrišćanstva, pokušaji obnove mnogobožačke religije bili su bezuspešni. Tako je car Julijan Apostata (otpadnik-takvo ime je dobio od hrišćana), koji je kratko vladao od 361.do 363, pokušao da obnovi stare rimske kultove, ali nije uspeo da potisne hrišćanstvo. 391.god. car Teodosije je hrišćanstvo proglasio državnom religijom i naredio je uništavanje svih paganskih hramova Pobeda hrišćanstva u 4.veku donela je procvat hrišćanske književnosti Medju najranije predstavnike rane hrišćanske književnosti spadaju: Eusebije, njegova Istorija crkve smatra se začetkom hrišćanske književnosti Hijeronim je prikupio i revidirao rukopise jevandjelja i na latinski je preveo Stari zavet Sveti Avgustin je izneo svoja razmišljanja o hrišćanstvu u delu „ O državi božjoj (De civitate Dei)

Car Konstantin

Konstantinov krst