Principi programiranja Univerzitet u Zenici Pedagoški fakultet Odsjek: Matematika/informatika Principi programiranja Asistenti: Denis Spahić, dipl. ing. maš sdenis@mf.unze.ba Ernad Bešlagić, dipl. ing. maš ebeslagic@hotmail.com

Petlje Pojam petlje u programiranju označava sekvencu (niz) naredbi koji je specificiran jednom, ali se može izvoditi više puta zaredom. Sekvenca može biti jedna naredba ili skup naredbi. Ponavljanje izvođenja prekida se: - nakon što je petlja izvedena onoliko puta koliko je to bilo određeno, ili - ako je u toku izvođenja petlje zadovoljen uslov koji je prethodno postavljen.

Petlje U različitim programskim jezicima razvijeno je do danas dosta varijacija petlji, ali se sve mogu svrstati u dvije kategorije: kontrolisane brojačima – koje se izvode tačno određeni broj puta - kontrolisane logičkim uslovima koje se izvode neodređeni (unaprijed nepoznati) broj puta. Neka jednostavna pravila vrijede za konstrukciju svih vrsta petlji: petlje se ne smiju “zapetljati” – npr. ako je više petlji jedna unutar druge, kraj jedne petlje ne može biti unutar instrukcija druge petlje u petlju se ne smije “uskočiti”, npr. naredbom bezuslovnog skoka iz petlje se ne smije “iskočiti” bezuvjetnim skokom.

Petlje kontrolisane eksplicitnim brojačem Ova vrsta petlji upotrebljava se u situacijama kada je u trenutku prije izvođenja petlje tačno poznato koliko puta treba ponoviti izvođenje naredbe u tijelu petlje. Broj ponavljanja određuje se varijabloim koja se zove “brojač petlje”. Brojač petlje ima početnu vrijednost, krajnju vrijednost i korak. For....Next petlja For i=1 to 3 Print “Zdravo” Next i For i=1 to 5 step 0.5 Print i Next i For i=5 to 1 step -2 Print “A=”;i Next

Petlje kontrolisane eksplicitnim brojačem Exit For Koristi se u slučaju kada je potrebno izaći iz petlje prije nego brojač dostigne krajnju vrijednost. For x = 1 to 10 y=x*3 Print “x=“;x Print “y=“;y if y>20 then EXIT FOR next x

Petlje kontrolisane logičkim uslovima Ova vrsta petlji upotrebljava se u situacijama kada je broj ponavljanja nepoznat, odnosno ne može se tačno unaprijed odrediti. While....Wend petlja Primjer: Koliko cijelih brojeva je potrebno sabrati međusobno da se dobije suma jednaka broju 990. s=0 While s<990 x=x+1 s=s+x Wend Print "broj cijelih brojeva:";x Print "suma je:";s

Petlje kontrolisane logičkim uslovima Do....Loop Ovaj tip petlje koristi se u slučajevima kada se tijelo petlje mora izvršiti barem jednom, odnosno i više od jednom ako je ispunjen logički uslov. U zavisnosti od izraza na kraju instrukcije, ovaj tip petlje se može izvršiti na dva načina (loop while i loop until), koji su u direktnoj vezi s relacionim testom: Print “ispis brojeva 0-9” Do Print b b=b+1 Loop until b=10

Instrukcije uslovnog prelaska Do....Loop Print “ispis brojeva 1-3” a=1 Do while a<=3 Print a a=a+1 Loop Exit Do do while i < 100 i = i + 4 print i if i > 13 then exit do loop end

Z37. Nacrtati algoritam i napisati program kojim se za dato N izračunava suma:

Z38. Nacrtati algoritam i napisati program kojim se za dato N i M izracunava proizvod:

Z39. Nacrtati algoritam i napisati program kojim se za dato N izračunava sumu:

Z40. Napisati program koji unosi 10 cijelih brojeva, a zatim na izlazu prikazuje broj parnih i neparnih.

Z41. Zadat je niz 1,2,4,8,16...Napisati program koji će prebrojati koliko je članova niza manje od 4000, te naći sumu ovih članova niza.

Z42. Zadat je niz brojeva 1,3,9,27…Napisati program koji će ispisati prvi element niza koji je veći od hiljadu i njegov redni broj u nizu.

Z43. Napisati program koji učitava cijele brojeve sve dok korisnik ne upiše 0. Program ispisuje koliko brojeva je upisano i njihovu srednju vrijednost.

Transitional