Rashodi.

Презентација на тему: "Rashodi."— Транскрипт презентације:

1 Rashodi

2 Šta su rashodi, troškovi i izdaci
Izdaci, posmatrani u užem smislu, obuhvataju sva gotovinska i bezgotovinska plaćanja, odnosno izlaze novčanih sredstava iz preduzeća. Troškovi (proizvodnih preduzeća) se definišu kao novčani izraz trošenja dobara i usluga, sa ciljem stvaranja određenih učinaka - proizvoda i usluga. Rashodi obuhvataju sve odlive vrednosti koji se odnose na period za koji se utvrđuje rezultat: smanjenje odgovarajućih računa aktive ili povećanje obaveza.

3 Zbog čega se rashodi uvek knjiže na dugovnoj strani?
Bilans uspeha suštinski predstavlja ,,osamostaljeni” deo računa Sopstveni kapital. Kada su na kraju godine rashodi veći od prihoda nastaje gubitak, koji umanjuje soptveni kapital. Suprotno, dobitak koji ostane u preduzeću povećava sopstveni kapital.

4 Troškovi amortizacije osnovnih sredstava
Faktori smanjenja vrednosti (zastarevanje) osnovnih sredstava Amortizacija (Depreciation) je sistematski postupak raspoređivanja nabavne vrednosti osnovnog sredstva na rashode tokom njegovog upotrebnog veka Sve dok je u upotrebi, osnovno sredstvo se vodi (na računu u glavnoj knjizi) po nabavnoj vrednosti (NV). Smanjenje vrednosti se knjiži indirektno preko računa Ispravka vrednosti osnovnih sredstava (IVOS), a obračun rashoda preko računa Troškovi amortizacije. Termini: (1) nabavna vrednost, (2) sadašnja, knjigovodstvena ili neotpisana vrednost

5 Troškovi amortizacije
IVOS Troškovi amortizacije

6 Faktori koji utiču na obračun amortizacije
Nabavna vrednost (Cost). Osnovna sredstva se knjiže po nabavnoj vrednosti. Korisnički vek (Useful life). Reč je o procenjenom veku korišćenja osnovnog sredstva. Korisnički vek se može izražavati jedinicama vremena (godine), jedinicama korišćenja (mašinski časovi) ili jedinicama proizvoda (komada, kilograma, litara). Budući da se korisnički vek unapred određuje, prilikom procene njegove veličine rukovodstvo preduzeća mora uzimati u obzir svrhu korišćenja osnovnog sredstva, očekivane popravke i održavanje, kao i uticaj tehnološkog napretka. Ranija iskustva sa sličnim osnovnim sredstvima, često su pritom od velike pomoći. Ostatak vrednosti (Salvage Value). To je unapred procenjena vrednost osnovnog sredstva na kraju svog korisničkog veka. Ona predstavlja odbitnu stavku prilikom utvrđivanja amortizacije. Alternativni izraz za preostalu vrednost je Rezidualna vrednost (Residual Value).

7 Metodi amortizacije Amortizacija se obračunava upotrebom jednog od sledećih metoda: Linearni metod Degresivni metod Funkcionalni metod Jednom izabran metod treba da se primenjuje konzistentno tokom celog korisničkog veka osnovnog sredstva. Konzistentnost obezbeđuje uporedivost finansijskih izveštaja.

8 Na koji način amortizacija utiče na Bilans stanja i Bilans uspeha?
Amortizacija utiče na Bilans stanja putem tzv. akumulirane amortizacije (odnosno Ispravke vrednosti osnovnih sredstava - IVOS), dok na Račun uspeha amortizacija utiče putem Troškova amortizacije.

9 Linearni metod amortizacije
Ovaj metod polazi od pretpostavke da se osnovna sredstva jednako (ravnomerno) troše u toku svog vremena upotrebe, pa su, na osnovu toga, i iznosi amortizacije konstantni (jednaki). Iznos godišnjeg otpisa bi se izračunao na sledeći način: A = A – godišnji iznos amortizacije NV – nabavna vrednost osnovnog sredstva n – procenjeni vek trajanja osnovnog sredstva u godinama

10 Amortizacija može da se obračunava i preko određenog procenta (a) u odnosu na nabavnu vrednosti.
A = NV x a

11 Primer knjiženja Kupljena je mašina A u vrednosti od 100.000 dinara.
Kupljena je i plaćena mašina B u vrednosti od dinara. Procenjeni vek korišćenja mašine A je 10 godina. Proknižiti godišnju amortizaciju. Procenjeni vek korišćenja mašine B je 5 godina, a procenjeni likvidacioni ostatak iznosi dinara. Proknižiti godišnju amortizaciju. Preduzeće je izmirilo obavezu prema dobavljačima za mašinu A.

12 Metod degresivnog otpisa
Kod metoda degresivnog otpisa iznosi amortizacije su najveći u prvoj godini korišćenja, a kasnije se sve više smanjuju. Na ovaj način se (u narednim godinama) smanjuje rizik od potencijalnog tehnološkog zastarevanja, a povećanje troškova održavanja osnovnih sredstava će biti povezano sa smanjenjem troškova amortizacije. Metod aritmetičke i geometrijske degresije

13 Metod aritmetičke degresije
Kod metoda aritmetičke degresije (digitalno otpisivanje) iznosi amortizacije svake godine opadaju za isti iznos. Iznos degresije (D) se može izračunati preko sledeće formule:

14 U prvoj godini korišćenja iznos amortizacije se dobija množenjem iznosa degresije (D) sa vekom korišćenja sredstva (n), u drugoj sa (n-1), u trećoj sa (n-2) i t.d. Skraćenica OS označava nabavnu vrednost osnovnog sredstva. Primer: Nabavna vrednost osnovnog sredstva je dinara, a procenjeni vek trajanja 10 godina. Sastaviti amortizacioni plan po metodu aritmetičke degresije. Proknjižiti troškove amortizacije za treću godinu. = ,45

15 Troškovi amortizacije
godina knjigovodstvena (sadašnja) vrednost na početku godine Troškovi amortizacije (godišnji otpis) knjigovodstvena vrednost na kraju godine 1. 10x14.545,45= 2. 9x14.545,45= 3. 8x14.545,45= 4. 7x14.545,45= 5. 6x14.545,45= 6. 5x14.545,45= 7. 4x14.545,45= 8. 3x14.545,45= 9. 2x14.545,45= 10. 1x14.545,45=

16 Metod geometrijske degresije
Metod geometrijske degresije se zasniva na primeni fiksne stope (f) na promenljivu osnovu (sadašnju vrednost na početku godine). Prikazano na istom primeru kada je nabavna vrednost osnovnog sredstva din. i vek trajanja 10 godina, uz primenu fiksne stope od 20%, način obračuna amortizacije bi bio sledeći:

17 knjigovodstvena (sadašnja) vrednost na početku godine stopa otpisa (f)
godina knjigovodstvena (sadašnja) vrednost na početku godine stopa otpisa (f) godišnji otpis knjigovodstvena vrednost na kraju godine 1. 20% 2. 3. 4. 5. 6. /5god. 7. 8. 9. 10.

18 Posle pete godine, odnosno kada prođe polovina veka trajanja osnovnog sredstva, prelazi se na linearni metod otpisivanja. Dosledna primena geometrijskog metoda i posle pete godine, dovela bi do toga da na kraju desete godine osnovno sredstvo ne bude potpuno otpisano ( ) 6. 20% 7. 8. 9. 10. Kada godišnji iznos amortizacije obračunat po degresivnom metodu padne ispod iznosa obračunatog po linearnom metodu, otpis ostatka knjigovodstvene vrednosti obračunava se linearno.

19 Metod geometrijske degresije uz procenjeni likvidacioni ostatak
Prilikom obračuna amortizacije uzima se u obzir procenjena vrednost po kojoj će se otpisano sredstvo moći prodati - likvidacioni ostatak (LV). Ukoliko bi procenjeni likvidacioni ostatak osnovnog sredstva (isti primer) iznosio dinara, godišnji procenat amortizacije bi se obračunao putem formule: Procenat otpisa = x 100% = (1 - 0,81225) x 100% = 18,775%

20 knjigovodstvena vrednost na početku godine otpis (%) godišnji otpis
godina knjigovodstvena vrednost na početku godine otpis (%) godišnji otpis knjigovodstvena vrednost na kraju godine 1. 18,775 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10.

21 Metod funkcionalnog otpisa
Za razliku od linearnog, degresivnog i progresivnog metoda koji za obračun amortizacije koriste prvenstveno vek trajanja osnovnog sredstva, funkcionalni metod uzima u obzir jedino intenzitet korišćenja. Koristi se kod mašina i opreme, za koje može da se proceni ukupan učinak (ukupan broj radnih sati, ukupna količina proizvoda koji stvara, ukupan broj kilometara koji može da pređe itd.) Kada se podeli nabavna vrednost (NV) osnovnog sredstva sa ukupnim učinkom (M), dobije se iznos amortizacije po jedinici učinka (po proizvodu, kilometru itd). Ukoliko je nabavna vrednost automobila iznosi din., a predviđeno je da je njegovo korišćenje isplativo dok ne pređe km. U slučaju da je prve godine ,,pređeno" km, druge km, a u toku treće km, iznosi godišnjih amortizacija bi se obračunavali na sledeći način...

22 korišćenje automobila (km) amortizacija po km (din.)
Amortizacija po kilometru: = 4 din po km. godina korišćenje automobila (km) amortizacija po km (din.) godišnji iznos amortizacije (din.) 1. 50.000 4 2. 60.000 3. 40.000 Ukupno

23 Amortizacija po kilometru: 240.000 din. / 200.000 km = 1,2 din po km.
Osnovni nedostatak ovog metoda je što se amortizacija obračunava samo na osnovu intenziteta korišćenja, dok se zanemaruju tehnološki napredak i prirodno habanje. Ovaj nedostatak se delimično ispravlja na taj način što se jedan deo amortizacije (recimo 70% od nabavne vrednosti) obračunava po linearnoj metodi, a drugi deo (30%) po funkcionalnoj metodi. U našem primeru to znači da bi 70% od din. ( din.) bilo obračunato po linearnoj metodi, pa bi fiksni deo godišnje amortizacije iznosio din. (automobil se koristi 5 godina, godišnja stopa amortizacije je 20%). Drugi (varijabilni) deo amortizacije se obračunava funkcionalnom metodom obračunatom na 30% od nabavne vrednosti ( din.) Amortizacija po kilometru: din. / km = 1,2 din po km. godina korišćenje automobila(km) amortizacija po km varijabilni iznos amortizacije fiksni iznos amortizacije ukupna godišnja 1. 50.000 1,2 60.000 2. 72.000 3. 40.000 48.000 Ukupno

24 Primer knjiženja Kupljena je mašina u vrednosti od $. Mašina može da proizvede ukupno proizvoda. Obračunati troškove amortizacije za prvu godinu prema kombinovanom linearno-funkcionalnom metodu. Tokom prve godine proizvedeno je proizvoda. 50% mašine se otpisuje prema linearnom metodu (procenjeni vek korišnjenja je 4 godine), a 50% prema funkcionalnom metodu.