Vežba 7 – Uvod u Tribologiju

Презентација на тему: "Vežba 7 – Uvod u Tribologiju"— Транскрипт презентације:

1 Vežba 7 – Uvod u Tribologiju
Inženjerstvo površina Vežba 7 – Uvod u Tribologiju Pal Terek, Aleksandar Miletić Fakultet tehničkih nauka

2

3 Tribologija Tribološki procesi odvijaju se pri međusobnom kretanju dve površine pri čemu nastaju fizičke i hemijske promene zavisno od ulaznih podataka. Tokom vremena tribološki procesi dovode do promene u: geometriji, sastavu materijala, energetskim izlaznim efektima: trenje, habanje, brzina, temperatura i dinamičko ponašanje

4 Promene u tribološkom procesu
ULAZ MATERIJALA GEOMETRIJA: Makro geometrija Topografija Opiljci Tečnosti, okolina OSOBINE: Hemijski sastav Mikrostruktura Smicajna čvrstoća Elastičnost Viskoznost IZLAZ MATERIJALA GEOMETRIJA: Makro geometrija Topografija Opiljci Tečnosti, okolina OSOBINE: Hemijski sastav Mikrostruktura Smicajna čvrstoća Elastičnost Viskoznost Mehaničke promene Mehaničke promene Tribohemijske promene IZLAZ ENERGIJE Trenje Habanje Brzina Temperatura Dinamika ULAZ ENERGIJE Brzina Temperatura Normalna sila Tangencijalna sila Transfer materijala

5 Makromehanički mehanizmi
Makromehanički tribološki mehanizmi opisuju fenomene trenja i habanja uzimanjem u obzir: rasoidele napona i deformacije u celoj zoni kontakta, rezultujuće totalne elastične i plastične deformacije i dinamike formiranja čestica. Kada se dve površine nalaze u kontaktu, a pri tome je jedna ili su obe površine prevučene, tribološko ponašanje određeno je sa četiri parametra: tvrdoća prevlake, debljina prevlake, hrapavost površine i veličina i tvrdoća krhotina (otpadaka) u kontaktu.

6

7

8 Pocetni Stadijumi delaminacije
šupljine smer klizanja tek nastale šupljine tvrde čestice i nakupine dislokacija Izdužene šupljine ili pukotine izdužene šupljine ili pukotine

9 Komponente trenja klizanja
adhezija – kada dve neravnine dodju u kontakt one se mogu zavariti jedna za drugu usled adhezije između dva materijala. deformacija neravnina – otpor kretanju nastaje usled rada pri plastičnom deformisanju neravnina koje kližu jedna po drugoj Adhezija Zaparavanje Deformacija neravnina zaparavanje – kada se tvrda neravnina ili tvrda čestica utisne u mekši materijal stvara se brazda u mekšem materijalu koja stvara otpor kretanju (slika 6b).

10 Faze relativnog klizanja dva tela – kriva trenja

11 Abrazivno habanje Smer klizanja-abrazije Smer klizanja-abrazije
Rezanje Mikrolom Smer klizanja-abrazije Smer klizanja-abrazije Zrno pred čupanje Ponavljanje deformisanja nadolazećim neravninama (česticama) Zamor Čupanje zrna

12 Abrazivno habanje telo 1 čestica čestica telo 2 podloga
Vezivanje čestice telo 1 čestica čestica telo 2 linearni žljebovi podloga Klizanje sistemom 2 tela telo 1 Kontra telo kotrljanje čestica = telo 3 čestica klizanje čestica telo 2 Klizanje sistemom 3 tela

13 Abrazivno habanje Habanje sistemom 2 tela Habanje sistemom 3 tela

14 Površine se zavaruju i smiču
adhezivno habanje OPTEREĆENJE Površine se zavaruju i smiču tvrd materijal nastanak veza između dva tela mekan materijal

15 Izgled adhezivnog habanja

16 Izgled adhezivnog habanja

17 Hemijsko habanje – tribohemijsko habanje
korozivna okolina klizanje klizanje dubina habanja trajan i otporan tanak korozioni sloj opiljak ponovno formiranje sloja Adhezija je sprečena Razaranje sloja ali adhezija je sprečena korozivna okolina uklanjanje slabih korozionih produkata korozivna okolina klizanje klizanje Intenzivna korozija anodnim rastvaranja između pukotina u sloju Adhezivno habanje Izražena korozija izloženih površina

18 Tribohemijsko habanje
Delovi alata za brizganje plastike i livenje pod pritiskom

19 Kavitaciono habanje Kavitacija i erozija

20 Erozivno habanje

21 Čestice iz fluida udaraju o provršine komponente i odnose materijal
EROZIVNO HABANJE Čestice iz fluida udaraju o provršine komponente i odnose materijal

22 The design is proven in the field for over 30 years and utilizes very hard coatings in the 68 to 72 Rockwell C range applied by the High Velocity Oxygen Fuel process. Unlike traditional and commodity designs, the HVOF coated ball is loaded into the HVOF coated downstream sealing seat with a high constant force. These hard coatings prevent erosion and extend valve life in these severe service applications.

23 ZAMORNO HABANJE OPTEREĆENJE OPTEREĆENJE
Zarobljena čestica se utiskuje u površinu i inicira pucanje OPTEREĆENJE Posle većeg broja ciklusa, pukotine se šire, nastaju opiljci

24 ZAMORNO HABANJE

25 ZAMORNO HABANJE nastanak pukotine otpadanje čestice nastanak pukotine

26

27 Bottom mould for a car door module with a tool hardness of 50 HRC (2343 ISO-B mod. ~X37CrMoV5-1) and Balinit® A coating