UVOD U KLINIČKU KINEZITERAPIJU

Презентација на тему: "UVOD U KLINIČKU KINEZITERAPIJU"— Транскрипт презентације:

1 UVOD U KLINIČKU KINEZITERAPIJU

2 Istorijat kineziterapije
U antičkim kulturama kretanje je smatrano kao najznačajniji faktor fizičkog i psihičkog zdravlja. U staroj Grčkoj telesna aktivnost je bila životni moto i pridavala joj se velika pažnja. U drevnoj Kini fizička aktivnost je bila sastavni deo svakodnevnog života. Od pre 70 godina u Kini se svaki dan, u školama, sprovodi pola sata "joga-vežbanje" kao sastavni deo školskog standarda. Šveđanin Ling ( ) je prvi uveo program aktivnih vežbi u cilju lečenja bolesnih stanja lokomotornog aparata (švedska gimnastika).

3 Definicija i pojam kineziterapije
Kineziterapija (gr. kinein - kretati se, kinezis - pokret) je oblast fizikalne terapije koja se bavi primenom pokreta u terapijske svrhe, a u cilju uspostavljanja optimalnog stanja funkcije lokomotornog aparata prema funkcionalnom i anatomskom oštećenju. Kineziterapija, odnosno terapija kroz pokret je sastavni deo medicinske rehabilitacije i zauzima krucijalno mesto u osposobljavanju invalidnih osoba.

4 Prevencija kroz pokret
Tissot (1981): "Pokret može zameniti svako medikamentozno terapijsko sredstvo, dok medikamentozno sredstvo ne može zameniti pokret". Svetska zdravstvena organizacija u svojoj analizi l997 godine "siromaštvo fizičke aktivnosti" navodi da je nedostatak fizičke aktivnosti opšti zdravstveni problem današnjeg čoveka.

5 Fiziološke osnove kineziterapije
Osnova kineziterapije je aktivni pokret. Funkcija organa formira taj organ, tj. ako se promeni namena, tj. funkcija, menja se i sam organ. Svaki fizički napor, odnosno fizička aktivnost praćena je odgovarajućim fiziološkim promenama na respiratornom, kardiovaskularnom, kao i nervnom sistemu.

6 Fiziološke osnove kineziterapije
U miru mišići koriste samo 15% minutnog srčanog volumena, a pri opterećenju to se povećava 4 do 5 puta. U toku fizičke aktivnosti hemodinamski zahtevi srca se povećavaju i to se može nadoknaditi prvenstveno povećanjem minutnog volumena i ubrzanjem pulsa.

7 Fiziološke osnove kineziterapije
Kod treniranih osoba sa zdravim kardiovaskularnim sistemom udarni volumen se povećava, kao i minutni volumen 2 do 3 puta. Takođe se i puls može povećati. Kod maksimalnih opterećenja potrebno je u roku od 5 do 10 minuta da se puls vrati na stanje pre opterećenja.

8 Fiziološke osnove kineziterapije
Respiratorni sistem takođe radi pod većim naporom, ali je bitno da se povećani disajni kapacitet povećava na račun dubljeg disanja, a ne na račun broja respiracija. Minutni respiratorni volumen se povećava 5 do 10 puta kod najvećih opterećenja.

9 Fiziološke osnove kineziterapije
Kod fizičkih vežbi poboljšava se i peristaltika digestivnog trakta, povećava se sekrecija želuca, ubrzan je metabolizam, a posebno je izraženo sagorevanje masti i šećera. Kineziterapija uslovljava i promene na refleksnim relejnim vezama, kako na nivou spinalne etaže, tako i na višem nivou, a što dovodi do stvaranja novih šema pokreta i motoričke aktivnosti.

10 Lange - Andersen formula
Naučno preporučene doze fizičke aktivnosti su zasnovane na fiziološkim istraživanjima sedamdesetih i osamdesetih godina u sportskoj medicini. Od l990 godine od strane udruženja američkih sportskih lekara preporučeno je da se telesna aktivnost obavlja 3-5 puta nedeljeno u trajanju od minuta sa intenzitetom od 60-90% maksimalne frekvencije srca. Max SF = godine starosti  (Lange-Andersen,1971).

11 Neurofiziološke osnove kineziterapije
Svaka mišićna aktivnost je kontrolisana putem refleksne ili svesne kontrole. Nervni sistem čoveka predstavlja jedan integrativni sistem koji je raspoređen po nivoima. Kortikalni nivo – moždana kora upravlja svim našim funkcijama bile one svesno ili refleksno automatizovane. Subkortikalni nivo – ima svoje autoregulacijske funkcije pod kontrolom višeg nivoa. Spinalni nivo – nivo refleksnog tipa, koji je ujedno i sprovodni aparat za ushodne ili nishodne informacije.

12 Neurofiziološke osnove kineziterapije
Efektorni organ kod motoričke funkcije je mišić. Osnovna mišićna jedinica je ,,motorna jedinica” Svaka motorna jedinica zavisi od funkcije mišića i ima određen broj miofibrila. Motorna jedinica je inervisana od strane jedne motorne ćelije iz prednjih rogova kičmene moždine i preko aksona gradi spojnicu – neuromišićna motorna ploča. Kod organskih oštećenja dolazi do narušavanja funkcionalne celine i pokret se gubi. Cilj KT je formiranje novog motoričkog obrasca.

13 Neurofiziološke osnove kineziterapije
Učenje novih pokreta zasniva se na modifikaciji stereotipnih pokreta. Modifikacija se odigrava u girusu praecentralisu, a pod delovanjem informacija spoljne sredine ili iz receptora lokomotornog sistema. Welfand 1968 je postavio novi koncept u lečenju i modifikaciji stereotopnih pokreta. Naime, informacije omogućuju da se preko CNS-a upoređuju sa predhodnim motoričkim obrascima i da se tako formira nova šema motoričkih aktivnosti Nova šema se engramiše kao ,,memorija”

14 Neurofiziološke osnove kineziterapije
Aferentni sistem vodi informaciju do CNS-a, postavljaju se sledeći zadaci: Obrada zavisi od kvaliteta informacija i motivacije Svaka informacija se upoređuje sa postojećim obrascem (memorijom) i onda se izdaje naredba za eferenciju Rizik i saznanje utiču na odluku – ako se jedna motorička onformacija koristi svakodnevno počinje da se menja i formira se nova motorička šema

15 Neurofiziološke osnove kineziterapije
Uloga terapeuta je sa svojim aktivnostima odnosno motoričkim signalima sa periferije ka CNS-u olakša odluku i tako aktivno vodi promeni motoričkog obrasca. Faza generalizacije – u početku nekoordinisani, grubi i energetski skupi. Faza koncentracije – putem koncentrisanja ekscitacije i diferencijalne inhibicije nepotrebnih učesnika u mišićnoj kontrakciji. Faza automatizacije – ponavljanje pokreta dovodi do formiranja glatkog automatskog motoričkog obrasca i čvrstog engrama.

16 Neurofiziološke osnove kineziterapije
Prema Kotkeovoj analizi engramisanja pokreta: 10 pokreta - nema pamćenja pokreta 100 pokreta - bledi engram dobar engram (energetsko skup) značajan engram (energetsko skup) automatozovan pokret koji se ne zaboravlja (energetski jeftini)

17 Anatomske osnove kineziterapije
koštani sistem, zglobovi, mišići, periferni nervni sistem i centralni nervni sistem.

18 Opšti ciljevi kineziterapije
Održavanje obima pokreta u zglobovima Povećanje mišićne snage Poboljšanje koordinacije – precizno, skladno i svrsihodno izvođenje pokreta Poboljšanje brzine pokreta Povećanje opšte izdržljivosti

19 Sekundarni ciljevi Poboljšanje cirkulacije i trofike
Poboljšanje metaboličkih procesa Redukcija bolova Relaksacija Uspostavljanje psihičke stabilnosti

20 Specifični ciljevi kineziterapije
Savlađivanje kontraktura Redukcija posledica inaktiviteta Kineziterapija u toku imobilizacije i mirovanja

21 Osnovni principi kineziterapije
Početni položaj Amplituda pokreta Dopunski teret - otpor Ritam izvođenja Broj ponavljanja Dužina pauze

22 Mirovanje i mišićna snaga
Inaktivitet je nefiziološko stanje. Ono je uslovljeno imobilizacijom, uglavnom kod posttraumatskih stanja ili kod paralize, zbog prvenstveno nemogućnosti aktivnog kretanja. Inaktivitet ima posledice koje se ogledaju prvenstveno na aparatu za kretanje, a zatim na kardiovaskularnom, respiratornom i procesima metabolizma.

23 Mirovanje i mišićna snaga
Kinestetički impulsi se kod ovog stanja ne formiraju, jer nema aktivnosti, a to znači odsustvo aferentacije i fasilitacije CNS koje uslovljava gašenje engrama i gubitak koordinacije i automatizma pri kretanju što dovodi do atrofije mišića. Kod gipsane imobilizacije mišići daleko brže propadaju (Moller, 1970., 1,5 do 3,0% dnevno ili 10 do 20% nedeljno). Da bi ojačali oslabljene mišiće potrebno je duplo duže vreme od nastanka hipotrofije.

24 Kardiovaskularni aparat
Osnovni poremećaj je zastoj venske krvi u donjim ekstremitetima. Takođe dolazi do zastoja i limfne tečnosti. Ekstravazacija plazme uslovljava edem koja kasnije putem procesa fibroze i sklerotizacije dovodi do tvrdog i za lečenje vrlo nezahvalnog stanja. Ortostatizam je takođe posledica dugog ležanja, jer se gubi sposobnost vazomotornog prilagođavanja na promenu položaja tela. Srčani rad trpi promene u smislu smanjenja minutnog i udarnog volumena, što uslovljava i smanjenje cirkulirajuće krvi, a pri aktivnostima pad tolerancije na fizičke aktivnosti i zahteve.

25 Respiratorni sistem Dolazi do staze u bazalnim delovima pluća što može usloviti i pojavu bazalne pneumonije. Respiracije su pliće i sporije, a što uslovljava pad oksigenacije krvi.

26 Ostali sistemi Koncentracija i zastoj urina - konkrementi
Atrofija kostiju Decubitus Mršavljenje Gubitak apetita Negativni bilans azota.

27 Statistika savremenog života
U SAD polovina adolescenata u uzrastu od godine žive bez redovnog fizičkog treninga. U l99l godini prema statističkim pokazateljima jedna polovina upražnjava redovno fizičku aktivnost. Analiza nakon 4 godine pokazuje pad na 42%, a danas je taj broj još manji i iznosi oko 25%. U odrasloj populaciji je odnos nešto povoljniji tako da je samo oko 25-30% stanovništva praktično fizički neaktivno.

28 Statistika savremenog života
Istovremno u ovoj analizi je saopšteno da je smanjena fizička aktivnost osnovni faktor rizika pojave koronarne bolesti. Ovaj problem je najaktuelniji u zemljama koje se smatraju "industrijskim nacijama". Pored smanjene fizičke aktivnosti, u rizike se svrstava prekomerna telesna težina, koja je usko povezana sa problemom nekretanja. Treći faktor je pušenje .

29 Kretanje je globalna stimulacija organizma
Kretanje uslovljava specifične biološke odgovore organizma. U ovom odgovoru učestvuju svi sistemi i strukture ljudskog organizma: centralna kondicija, kardiovaskularna funkcija, respiratorna funkcija. Kretanje pre svega uslovljava funkcionalne, a kasnije i strukturne promene: poboljšanje mineralizacije i čvrstine kostiju, porast mišićne snage i izdržljivosti kao i povećanje zglobne pokretljivosti i opšte koordinacije.

30 Pozitivna delovanja telesne aktivnosti
smanjenje rizika rane smrti, smanjenje rizika koronarne bolesti, smanjenje rizika staračkog dijabetesa za 50%, smanjenje rizika visokog pritiska, smanjenje rizika pojave karcinoma kolona, za 5o% pri vežbanju od 5 sati nedeljno,

31 Pozitivna delovanja telesne aktivnosti
poboljšanje mineralizacije kostiju, smanjenje rizika pojave carcinoma dojke i carcinoma prostate, regulisanje telesne težine i redukcija masnih naslaga, redukovanje anksioznosti i depresije, doživljavanje duboke starosti.

32 Fizijatrijska ponuda preventivnih mera
škola držanja tela u predškloskim ustanovama, ergonomski saveti u malim i velikim preduzećima, saradnja sa sportskim savezima, škola leđa, škola za korekciju patološkog razvoja stopala, relaksacija mišića, trening mišića poda karlice, bebi masaža za mlade roditelje, korektivni fizioterapeutski programi za deformacije ekstremiteta i dr.

33 Kontraindikacije za kineziterapiju
Kontraindikacije mogu biti relativne i apsolutne. Kontraindikacije : faze akutog oboljenja, febrilnost, vrtoglavice, glavobolje, trobmoflebitis, infrakt miokarda, hipotenzija, maligna hipertenzija, maligni poremećaji srčanog rada, teške bubrežne insuficijencije, maligni tumori sa metastazama, stanja posle embolije, psihičke smetnje i dr.