MIRKO PEJANOVIĆ, profesor emeritus

Презентација на тему: "MIRKO PEJANOVIĆ, profesor emeritus"— Транскрипт презентације:

1 MIRKO PEJANOVIĆ, profesor emeritus E-mail: Mirko.pejanovic@hotmail.com
KOLEGIJ: MEĐUNARODNE ORGANIZACIJE TEMA: POJAM I PODJELA MEĐUNARODNIH ORGANIZACIJA GLAVNI ASPEKTI TEME: 1) POJAM MEĐUNARODNE ORGANIZACIJE; 2) PRAVO MEĐUNARODNIH ORGANIZACIJA; 3) KONSTITUTIVNI ELEMENTI MEĐUNARODNE ORGANIZACIJE (prema prof. Dimitrijeviću); 4) POVIJESNI RAZVOJ MEĐUNARODNIH ORGANIZACIJA; 5) PODJELA MEĐUNARODNIH ORGANIZACIJA.

2 1) ODREĐENJE MEĐUNARODNE ORGANIZACIJE
B) MEĐUNARODNE ORGANIZACIJE PREDSTAVLJAJU INSTITUCIONALIZIRAN I TRAJNI OBLIK SURADNJE NJIHOVIH DRŽAVA ČLANICA U IZVRŠENJU NEKIH ZAJEDNIČKI POSTAVLJENIH CILJEVA (prof. V. Đ. Degan); MEĐUNARODNA ORGANIZACIJA JE TRAJAN OBLIK MEĐUNARODNE SARADNJE IZMEĐU ČLANICA, KOJE SU PO PRAVILU DRŽAVE: ONA NASTAJE I DJELUJE SAGLAŠNOŠĆU NJIHOVIH VOLJA ISPOLJENIH U MEĐUNARODNOM UGOVORU ILI NA SLIČAN NAČIN, IMA BAR JEDAN STALNI ORGAN I FORMALNO JE SAMOSTALNA U ODNOSU NA ČLANICE (prof. Dimitrijević i Račić).

3 OBJAŠNJENJE DEFINICIJE PREMA PROF. DEGANU:
SVAKA ORGANIZACIJA IMA JEDAN ILI VIŠE STALNIH ORGANA; STALNI ADMINISTARIVNI ORGAN DJELUJE KONTINUIRANO; POSTOJI MOGUĆNOST DA PREDSTAVNICI DRŽAVA ČLANICA U NEKIM OD ORGANA BUDU STALNO NA OKUPU, KAKO BI SE SASTAJALI KAD GOD SE ZATO UKAŽE POTREBA: PRIMJER – VIJEĆE SIGURNOSTI UJEDINJENIH NACIJA; SVAKA ORGANIZACIJA IMA I JEDAN PLENARNI ORGAN U KOJEM SU ZASTUPLJENE SVE NJENE ČLANICE; SVAKA MEĐUNARODNA ORGANIZACIJA OSNOVANA JE MEĐUNARODNIM UGOVOROM IZMEĐU DRŽAVA – TI SU UGOVORI ISTOVREMENO I USTAVNI AKTI; OVIM UGOVORIMA SE PROPISUJU PRAVA I DUŽNOSTI DRŽAVA ČLANICA.

4 2) PRAVO MEĐUNARODNIH ORGANIZACIJA:
PRAVO SVAKE MEĐUNARODNE ORGANIZACIJE JE U NJEGOVOJ CJELINI – PARTIKULARNE NARAVI; TO PRAVO OBAVEZUJE DRŽAVE ČLANICE, SAMU ORGANIZACIJU I NJEZINE ORGANE; PRAVO MEĐUNARODNE ORGANIZACIJE SAMO PO SEBI NE OBAVEZUJE DRŽAVE NEČLANICE NITI TREĆE MEĐUNARODNE ORGANIZACIJE; PRAVO SVAKE OD MEĐUNARODNIH ORGANIZACIJA KOJA JE SUBJEKT MEĐUNARODNOG PRAVA UKLAPA SE U MEĐUNARODNI PRAVNI POREDAK U NAJŠIREM SMISLU; KAD JE ORGANIZACIJA POLITIČKI ZNAČAJNA KAO ŠTO JE OUN ONA IMA UTICAJ NA RAZVOJ MEĐUNARODNOG PRAVA.

5 3) KONSTITUTIVNI ELEMENTI MEĐUNARODNE ORGANIZACIJE prema prof
3) KONSTITUTIVNI ELEMENTI MEĐUNARODNE ORGANIZACIJE prema prof. Dimitrijeviću i Račiću BITNI KONSTITUTIVNI ELEMENTI MEĐUNARODNE ORGANIZACIJE SU: DRŽAVA; MEĐUNARODNI UGOVOR; STALNI ORGANI; OBLAST DJELATNOSTI; POSEBAN STATUS.

6 DRŽAVA KAO KONSTITUTIVNI ELEMENT:
I KAO OSNIVAČI I KAO ČLANICE MEĐUNARODNIH ORGANIZACIJA PO PRAVILU SU DRŽAVE; MEĐUNARODNU ORGANIZACIJU MOGU DA OSNIVAJU NAJMANJE TRI DRŽAVE; PO PRAVILU MEĐUNARODNE ORGANIZACIJE OKUPLJAJU SUVERENE DRŽAVE.

7 MEĐUNARODNI UGOVOR – KONSTITUTIVNI ELEMENT
VIŠESTRANI MEĐUNARODNI UGOVOR JE INSTRUMENT KOJIM DRŽAVE OSNIVAJU MEĐUNARODNU ORGANIZACIJU; U UGOVORU SE ODREĐUJU: ORGANI; NADLEŽNOST; OBLASTI I CILJ DJELOVANJA; DA BI STUPIO NA SNAGU UGOVOR TREBA BITI RATIFIKOVAN SAGLASNO USTAVNIM PROPISIMA DRŽAVE ČLANICE; NAZIVI UGOVORA SU RAZLIČITI: NAJČEŠĆE SE UPOTREBLJAVA NAZIV – STATUT; REVIZIJA STATUTA JE NAJČEŠĆE OTEŽANA I DO NJE SE DOLAZI RIJETKO: MEĐUNARODNIM ORGANIZACIJAMA PRISTUPAJU NOVE ČLANICE (Primjer: OUN Povelju je 1945 usvojilo 50 država a krajem 2010 članstvo OUN imaju 192 države.

8 STALNI ORGANI: KONSTITUTIVNI ELEMENT
MEĐUNARODNE ORGANIZACIJE IMAJU STALNE ORGANE; NJIHOVA NADLEŽNOST I ZASJEDANJA UREĐENA SU STATUTOM ORGANIZACIJE; STALNOST ORGANA OBEZBJEĐUJE SE ILI PERIODIČNIM SASTAJANJEM ILI KONTINUIRANIM ZASIJEDANJEM.

9 OBLAST DJELATNOSTI: KONSTITUTIVNI ELEMENT
OBLAST DJELATNOSTI OPREDJELJUJE KARAKTER SAME ORGANIZACIJE; U OBLAST DJELATNOSTI MEĐUNARODNE ORGANIZACIJE ULAZE PITANJA OD MEĐUNARODNOG INTERESA; MEĐUNARODNA ORGANIZACIJA, STATUTOM ILI DRUGIM DOKUMENTOM DOBIJA SVOJSTVO PRAVNOG LICA; POSEBAN STATUS UKLJUČUJE: PRAVO ZAKLJUČIVANJA MEĐUNARODNIH UGOVORA, KAO I SISTEM PRIVILEGIJA I IMUNITETA (predstavnika država članica i same međunarodne organizacije).

10 4) POVIJESNI RAZVOJ MEĐUNARODNIH ORGANIZACIJA (prema prof. V. Đ
4) POVIJESNI RAZVOJ MEĐUNARODNIH ORGANIZACIJA (prema prof. V. Đ. Deganu) PRVE STALNE MEĐUNARODNE ORGANIZACIJE NASTALE SU U 19. STOLJEĆU; NA POČETKU TO SU BILE RIJEČNE KOMISIJE (Komisija za Rajnu ustanovljena je godine a Evropska Dunavska komisija ustanovljena je na Pariškoj mirovnoj konferenciji godine; U DRUGOJ POLOVICI 19. STOLJEĆA OSNIVAJU SE TAKOZVANE ADMINISTRATIVNE UNIJE; PRVA OD TIH ORGANIZACIJA USTANOVLJENA JE GODINE SKLAPANJEM MEĐUNARODNE TELEGRAFSKE KONVENCIJE (Danas je to Međunarodna unija za telekomunikacije i specijalizovana je ustanova OUN) i 1874. GODINE USTANOVLJENA JE OPŠTA POŠTANSKA UNIJA (Svjetski poštanski savez); MEĐUNARODNE ORGANIZACIJE SU POSTALE FENOMEN 20 STOLJEĆA; NAKON PRVOG SVJETSKOG RATA NA VERSAJSKOJ MIROVNOJ KONCERENCIJI GODINE STVORENE SU: LIGA NARODA; MEĐUNARODNA ORGANIZACIJA RADA; IZMEĐU DVA RATA NASTAJE “PAN AMERIČKA UNIJA”. NA KRAJU DRUGOG SVJETSKOG RATA OSNIVA SE ORGANIZACIJA UJEDINJENIH NACIJA NA KONFERENCIJI U SAN FRANCISKU 1945 (od kraja aprila do kraja juna 1945); 50 OSNIVAČA JE USVOJILO: POVELJU UJEDINJENIH NACIJA NA DAN 26. JUNI 1945.

11 5) PODJELA MEĐUNARODNIH ORGANIZACIJA:
PROFESOR DEGAN PODJELU MEĐUNARODNIH ORGANIZACIJA IZVODI NA ČETIRI KRITERIJA: SA STANOVIŠTA MEĐUNARODNOG PRAVA NAJVAŽNIJA JE PODJELA NA: VLADINE (MEĐUNARODNE) i NEVLADINE MEĐUNARODNE ORGANIZACIJE (NGO); VLADINE ORGANIZACIJE OSNIVAJU DRŽAVE I ONE SU IM ČLANICE (U nekim od njih nisu članice države nego državna tijela: centralne banke, željezničke uprave); NEVLADINE ORGANIZACIJE IMAJU PROSTOR DJELOVANJA ŠIRI OD JEDNE DRŽAVE; NJIH NE OSNIVAJU DRŽAVE I NISU ČLANICE; ČLANOVI SU IM LJUDI-POJEDINCI IZ VIŠE DRŽAVA ILI UDRUŽENJA POJEDINACA IZ VIŠE DRŽAVA; MEĐU NJIMA SU: INTERPARLAMENTARNA UNIJA, SVJETSKO UDRUŽENJE ZA MEĐUNARODNO PRAVO.

12 PO OPSEGU NADLEŽNOSTI MEĐUNARODNE ORGANIZACIJE SE DIJELE USLOVNO NA:
OPĆE I NA SPECIJALIZOVANE OPĆE SU ORGANIZACIJE ONE ČIJA NADLEŽNOST NIJE USKO SPECIJALIZIRANA; NAJBOLJI ORIMJER TAKVE ORGANIZACIJE JE OUN; TO SU I NEKE REGIONALNE ORGANIZACIJE: ORGANIZACIJA AMERIČKIH DRŽAVA, ORGANIZACIJA AFRIČKOG JEDINSTVA, VIJEĆE EUROPE I dr.; SPECIJALIZOVANE ORGANIZACIJE SU ONE ORGANIZACIJE KOJE SU SVOJIM UGOVOROM – USTAVOM OVLAŠTENE DA DJELUJU U NEKOJ UŽOJ SPECIJALIZOVANOJ OBLASTI; TO SU SPECIJALIZOVANE USTANOVE (AGENCIJE) UJEDINJENIH NACIJA: Primjer: Međunarodna organizacija rada, Međunarodna organizacija za civilno vazduhoplovstvo i druge).

13 PO PROSTORNOM VRŠENJU DJELATNOSTI I PO ČLANSTVU POSTOJE:
UNIVERZALNE I REGIONALNE ORGANIZACIJE; UNIVERZALNE MEĐUNARODNE ORGANIZACIJE SU ONE KOJE IMAJU ZA CILJ DA OKUPE SVE DRŽAVE SVIJETA I REGIONALNE ORGANIZACIJE OBUHVAĆAJU UŽI KRUG DRŽAVA; ONE SU OTVORENE ZA PRISTUP ZEMLJAMA IZ ODREĐENOG REGIONA; TIPIČNI PRIMJERI SU: ORGANIZACIJA AMERIČKIH DRŽAVA I ORGANIZACIJA AFRIČKOG JEDISNTVA, ORGANIZACIJA ZA EVROPSKU SIGURNOST I SARADNJU (OESS); TU SU I ORGANIZACIJE POSEBNO ZAINTERESOVANIH DRŽAVA: Na primjer: Organizacija država izvoznica petroleja (OPEC).

14 S PRAVNOG STANOVIŠTA POSTOJI PODJELA ORGANIZACIJA PO STEPENU OVLASTI I DOMAŠAJA ODLUKA KOJE DONOSE NJIHOVI ORGANI; NAJBROJNIJE SU DELIBERATIVNE ORGANIZACIJE KOJE KOORDINIRAJU UZAJAMNU SARADNJU NJIHOVIH DRŽAVA ČLANICA; U NJIHOVIM SE ORGANIMA RASPRAVLJAJU PITANJA KOJA SU NA DNEVNOM REDU, USAGLAŠAVAJU SE GLEDIŠTA I NAKON TOGA VEĆINOM GLASOVA DONOSE SE ZAKLJUČCI; TI ZAKLJUČCI SU NAJČEŠĆE U OBLIKU NEOBAVEZUJUĆIH PREPORUKA (rezolucija).

15 SUPRANACIONALNE (NADNACIONALNE) ORGANIZACIJE;
VRLO SU RIJETKE; KAO PRIMJER UZIMA SE EVROPSKA UNIJA; U OBLASTI PRECIZNO ODREĐENIM NADLEŽNOSTI DRŽAVE ČLANICE PRENIJELE SU NA ZAJEDNIČKE ORGANE UNIJE PRAVO DA DONOSE ODLUKE.