SADRŽAJ PREDAVANJA INDICIJE( POJAM, PODJELA , DOKAZNA VRIJEDNOST , NAJVAŽNIJE INDICIJE, INDICIJALNE METODE ) KRIMINALISTIČKE VERZIJE I RAD SA NJIMA PLANIRANJE.

SADRŽAJ PREDAVANJA INDICIJE( POJAM, PODJELA , DOKAZNA VRIJEDNOST , NAJVAŽNIJE INDICIJE, INDICIJALNE METODE ) KRIMINALISTIČKE VERZIJE I RAD SA NJIMA PLANIRANJE KRIMINALISTIČKE DJELATNOSTI KRIMINALISTIČKE INFOFRMACIJE KRIMINALISTIČKA KONTROLA I KRIMINALISTIČKA OBRADA DOKAZI I DOKAZIVANJE OPERATIVNO TAKTIČKE MJERE I RADNJE LIŠENJE SLOBODE

INDICIJE

1.INDICIJE (POJAM) Indicije, osnovi sumnje, osnovi podozrenja, činjenice su koje ukazuju na postojanje krivičnog djela, na bližu ili dalju vezu između tog djela i nekog lica, na osnovu kojih se može sa manjom ili većom vjerovatnoćom zaključiti da li je krivično djelo izvršeno ili nije, kakva je veza između određenog (određenih) lica i krivičnog djela, kao i na druge okolnosti značajne za razjašnjavanje krivične stvari. Kriminalistička djelatnost nezamisliva je baz rada sa indiciijama.

1.2.INDICIJE (POJAM) Najteža krivična djela po pravilu vrše se potajno i bez svjedoka, s obzirom na to da učinioci nastoje da nakon njegovog izvršenja ostvare ,,skok u tamu”. Indicije se prikupljaju svim operativno-taktičkim radnjama (razgovor sa građanima, specijalnom opservacijom, korišćenjem psa tragača, racijom itd.) i radnjama dokazivanja, tj. istražnim radnjama (ispitivanjam osumnjičenog, saslušanjem svjedoka, uviđajem, vještačenjem, pretresom itd.).

2.INDICIJE(PODJELA) Prema okolnostima na koje usmjeravaju kriminalističku djelatnost. Prema svojoj prirodi. Po vremenu nastanka. Po vrijednosti koju imaju u kriminalističkoj djelatnosti.

2.1.INDICIJE(PODJELA) Prema okolnostima na koje usmjeravaju kriminalističku djelatnost mogu se podjeliti na: a)Indicije koje ukazuju na postojanje krivičnog djela (vrstu djela, način izvršenja, uzroke koji su pogodovali njegovom izvršenju, na vrijeme izvršenja djela, upotrebljeno sredstvo izvršenja). b)Indicije koje ukazuju na izvršioca i olakšavaju njegovo otkrivanje, pronalaženje, upoznavanje (npr.na osnovu načina izvršenja mogu se donositi zaključci o psihičkim osobinama i stručnim znanjima učinioca, na osnovu tragova može se izvršiti njegova identifikacija).

2.2.INDICIJE(PODJELA) 2.Prema svojoj prirodi indicije se djele na: a)Materijalne indicije-čine kriminalističke informacije koje su odražene na materijalnim nosiocima (predmetima i tragovima krivičnog djela, situaciji krivičnog djela). b)Psihičke indicije-predstavljaju promnjene u ponašanju izvršioca, kao i lica koja imaju bilo kakvu vezu sa krivičnim djelom ili im je poznato ko ga je izvršio (npr.lice ne izlazi iz kuće ). c)Moralne indicije-su vrsta psiholoških, i temelje se na procjeni karaktera osumnjičenog ili okrivljenog.Zasnivaju se na analizi njegovog ranijeg ponašanja u sličnim prilikama.

2.3.INDICIJE(PODJELA) 3.Po vremenu nastanka indicije se djele na: a)Indicije koje nastaju prije izvršenja djela: -moralna sposobnost za izvršenje krivičnog djela -motiv krivičnog djela kao indicija -volja za izvršenje krivičnog djela -sumnjivo ponašanje kao indicija -ranije kazne -tjelesna i duševna svojstva,znanja,navike -poznavanje ili nepoznavanje izvjesnih okolnosti

2.3.INDICIJE(PODJELA) b)Indicije za vrijeme izvršenja krivičnog djela: -prisustvo na mjestu izvršenja krivičnog djela -posjed sredstava i oruđa krivičnog djela -tjelesne i duševne osobine, navike, vještine -karakter koji je učinilac ispoljio -poznavanje ili nepoznavanje izvjesnih okolnosti -motiv krivičnog djela koji se ispoljio pri izvršenju -učestvovanje u izvršenju krivičnog djela

2.3.INDICIJE(PODJELA) c)Indicije koje se ispoljavaju poslije krivičnog djela: -tragovi krivičnog djela na izvršiocu -učestvovanje u djelu -korist od krivičnog djela -psihičko dejstvo krivičnog djela na izvršiova -indicije po sumnjivom ponašanju -indicije po lošem pravdanju u iskazu,lažni alibi

2.4.INDICIJE(PODJELA) 4.Po vrijednosti koju imaju u kriminalističkoj djelatnosti indicije se djele na: a)Indicije kao orjentaciono-eliminacione činjenice. Prikupljaju ih ovlašćena službena lica u vanprocesnoj djelatnosti preduzimajući operativno-taktičke radnje. Prikupljene informacije nemaju dokazni ali imaju operativni značaj(npr.korištenjem psa tragača došlo se do materjalnih predmeta koji se obezbjeđuju dokaznim radnjama,uviđajem.

2.4.INDICIJE(PODJELA) b)Indicije sa dokaznom snagom (posredni dokazi):
Prikupljaju se primjenom procesnih (istražnih radnji) i predstavljaju dokaze u pravnom smislu riječi.Za razliku od neposrednih dokaza koji su jednoznačni (izjava očevidca) indicijalni dokaz je višeznačan,tako da je neophodno planirati i provjeravati verzije o svakom od mogućih značenja. Indicijalni dokaz se gradi povezivanjem svih indicija u cjelinu i njihovim vrijednovanjem.

3.INDICIJE(DOKAZNA VRIJEDNOST)
Dokazivanje pomoću indicija ne određuje samo broj indicija u procesu njihovog međusobnog upoređivanja nego i kvalitet svake pojedinačne indicije. Veću dokaznu snagu ima manji broj značajnih indicija (tzv.glavne) nego veći broj manje značajnih indicija (sporedne indicije).

3.1.INDICIJE(DOKAZNA VRIJEDNOST)
Faze u radu sa indicijama pri formiranju indicijalnih dokaza: 1.Otkrivanje indicijalne činjenice, fiksiranje istražnim radnjama i provjera njihove vjeredostojnosti. 2.Analiza i procjena značenja indicijalne činjenice.Planiraju se i provjeravaju verzije o njenim mogućim značenjima. 3.Analiza svih raspoloživih dokaza i procjena, dali zajedno grade sistem i isključuju druga tumačenja krivičnog djela. Dokazna građa je najkvalitetnija kada je sačinjava sistem (povezanih neposrednih i posrednih dokaza).

4.NAJVAŽNIJE INDICIJE KOJE SE SREĆU U KRIMINALISTIČKOJ DJELATNOSTI

4.1.KARAKTER KAO INDICIJA Pod karakterom se podrazumjeva integrisani sistem osobina koje se manifestuju u čovjekovom odnosu prema drugim ljudima i njegovom djelovanju na etičkom planu, koje daje prepoznatljiv pečat njegovoj ličnosti i uslovljava doslednost u ponašanju, mišljenju i shvatanjima. Svi delikventi se djele na: 1.primarne (prinudne) krivce, 2.prigodne ili slučajne, 3.krivce iz navike

4.1.KARAKTER KAO INDICIJA 1.Primarni (prinudni) krivci ne posjeduju psihosocijalnu tendenciju za vršenje krivičnih djela (lica sa niskim pragom tolerancije). Ona su krivično djelo izvršilanajčešće jednom u životu (saobraćajni delikt ). 2.Prigodni, slučajni odnosno krivci iz prilike nemaju jasnu kriminalnu orjentaciju. Krivična djela vrše ako im se ukaže povoljna prilika (zaboravljena tašna u čekaonici, otključan auto, novac na ulici, otključan stan). 3.Krivci iz navike su antisocijalne ličnosti kojima je kriminalitete sastavni dio života. Djele se na: a)profesionalne krivce, b)krivce iz strasti, c)političke krivce, d)agresivne nasilničke delikvente, e)patološke.

4.1.KARAKTER KAO INDICIJA Profesionalni delikventi su najbrojniji i ovi se djele na klasične imovinske delikvente i kriminalce bijelog okovratnika. Sa aspekta organizovanosti djele se na a)individualce (sami vrše kd.) b)organizovane kriminalce(vođe, silnici, lideri , članovi) Profesionalni delikventi se dijele i na lokalne,interlokalne i međunarodne. Razlikujemo čist tip (vrši jednu vrstu kd.) i mješovit tip (vrši različita kd., svaštare).

4.1.KARAKTER KAO INDICIJA Na osnovu analize izvršenog krivičnog djela (objekat napada, način izvršenja, sredstva i dr.) moguće je planirati verzije o kakvom je tipu učinioca riječ. Svako krivično djelo i okolnost koje ga obilježavaju upućuje na karakter i mogući tip izvršioca (npr. lukav i podmukao čovjek drugačije će izvršiti kd ubistvo nego nagao ). Indicija po karakteru ima orijentaciono eliminacioni značaj.Ona grubo upućuje na lica koja su mogla sa većom vjerovatnoćom od ostalih osumnjičenih izvršiti krivično djelo.

4.2.MOTIVI KRIVIČNOG DJELA KAO INDICIJA
Motivi krivičnog djela čine unutrašnje pokretače koji su determinisani unutrašnjim i spoljnim faktorima.Na formiranje motiva utiču: a)unutrašnji faktori, potrebe (potrebe za lagodnim životom) interesi, emocije (mržnja, ljubomora), nagoni (seksualni nagon) b)spoljni faktori (provokacije žrtve) Proces formiranja motiva krivičnog djela karakteriše borba motiva.Rezultat te borbe je djelatnost odnosno izvršenje kd. ili odustajanje. Postojanje ,,borbe motiva” karakteristično je za primarne krivce, ali ne i za profesionalne delikvente.

Podjele motiva: a)kratkotrajni i dugotrajni b)pospješujući i sprečavajući c)glavni i sporedni d)altruistički i egoistički e)socijalni i antisocijalni f)časni i nečasni g)racionalni(koristoljubivi) i iracionalni(sujevjerje) h)svjesni i nesvjesni i)motivi duševno zdravih i duševno bolesnih lica

Kao pokretači kriminalne aktivnost u praksi se sreću: koristoljubivi motivi (manifestuju se kod imovinskih kd., trgovina narkoticima), motivi ljubomore, seksualni motivi, mržnja, osveta, politički motivi, motivi odbrane, altruistički (ubistvo iz sažaljenja). U kriminalističkoj djelatnosti je veoma važno utvrditi motiv krivičnog djela. Planiranjem verzija o mogućim motivima nepoznatog učinioca krivičnog djela sužava se krug potencijalnih izvršilaca.

Na početku operativne djelatnosti neophodno je postaviti pitanje ,,zbog čega je krivično djelo izvršeno?” Kod svih kd. sa NN učiniocem neophodno je utvrditi:ko sve može imati koristi od izvršenja kd.? Planiranje verzija o mogućim motivima zbog kojih je konkretno djelo izvršeno, ostvaruje se na osnovu izučavanja kd. (analiziraju se objekt napada , posledice, način izvršenja, vrijeme, mjesto) Najnepovoljnija je situacija kada nakon prvog zahvata nemožemo utvrditi motiv kd.

Prilikom postavljanja verzije o mogućim motivima neophodno je utvrditi da se u konkretnom slučaju ne radi o patološkom motivu. Motiv kd.predstavlja orjentaciono-eliminacionu indiciju. Indicijalni dokaz u krivičnom postupku u kom se utvrđuju uzroci krivičnog djela. Utvđivanje motiva je bitno jer kod nekih krivičnih djela motiv predstavlja kvalifikatornu okolnost.

4.3.VOLJA KAO INDICIJA Postojanje volje za izvršenje krivičnog djela ispoljava se na više načina: usmeno, u pisanom obliku, mimikom, pantomimom, gestikulacijom, radnjama koje ukazuju na postojanje odluke za izvršenje. 1.Usmeno ispoljavanje volje je raznoliko.Neiskusni, temperamentni, krivci,koji nisu lukavi i podmukli, često su skloni prijetnjama koje upućuju oštećenom i licima iz svoje bliske okoline. U velikom broju slučajeva prijetnja je sigurnosni ventil. Dešavaju se slučajevi da jedno lice prijeti a da drugo lice šuti i izvrši krivično djelo. Vremenski razmak između prijetnje i izvršenog djela je veoma važan.

4.3.VOLJA KAO INDICIJA Volja se ispoljava tako što kriminalci traže jatake, hvale se. 2.Pismeno ispoljavanje ove indicije ogleda se u tome što kriminalci mogu da vode dnevnik, da prave zabilješke i planove. 3.Volja se ispoljava i radnjama učinioca. Radnje pripremanja, nabavljanje i držanje u svom posjedu oružja i sredstava izvršenja (oružje,fizička priprema ). Indicija ima orjentaciono -eliminacioni značaj. Ima značaj u krivičnom postupku jer ukazuje na umišljaj. Vrjednuje se u krivičnom postupku kao okolnost prilikom odmjeravanje kazne (najčešće otežavajuća).

4.4.PROFESIONALNE NAVIKE,ZNANJA,VJEŠTINE,TJELESNA SVOJSTVA KAO INDICIJA
Prilikom izvršenja krivičnih djela, učinilac nesvjesno, bez razmišljanja, primjenjuje ranije stečena profesionalna znanja, navike ili vještine. Ako se na osnovu načina izvršenja,tragova i drugih okolnosti može zaključiti da učinilac posjeduje određene sposobnosti, stručna znanja, navike to može biti značajna orjentaciono eliminaciona indicija u traganju za NN učiniocem. Na primjer prilikom provaljivanja pojedini učinioci se specijalizuju za otvaranje brava, za ulazak u objekat preko krova (vađenje ljudskiih organa za trgovinu-samo hirurg. Analizom kd. može se zaključiti da je učinilac bio lijevoruk, snažan, vitak, mršav , da li hramlje (npr. trag stopala u snijegu) i dr.

4.5.INDICIJA POZNAVANJA IZVJESNIH OKOLNOSTI KOJE NISU SVIMA POZNATE ILI NEPOZNAVANJE OKOLNOSTI KOJE BIH MORALE DA BUDU POZNATE ODREĐENIM LICIMA Indicija ima veliku orjentaciono-eliminacionu vrijednost jer ukazuje na to da je učinilac krivičnog djela poznavao (odnosno nije poznavao) izvjesne okolnosti koje su poznate određenom (malom) krugu ljudi. Recimo ,razbojnički napad je izvršen nad oštećenim u momentu dok je kod sebe imao dosta novca (tog dana je prodao automobil). Ukoliko su okolnost bile poznate manjem broju ljudi veća je i vrijednost indicije. Npr. Razbojništvo u banci kada se transportuje novac. U radu treba biti oprezan jer se dešava da je krivac duže vremena opservirao žrtvu i samostalno došao do podataka koji nisu svima poznati. Npr. (razbojništvo Prnjavor).

4.6.INDICIJA PSIHIČKOG DEJSTVA KRIVIČNOG DJELA NA UČINIOCA
Ovu indiciju čine tri sastavna elementa: 1.svjest o tome da je lice izvršilo kd. 2.osjećaj krivice 3.strah od kazne Kod primarnih krivaca, krivaca iz strasti, nehatnih učinilaca, lica koja nisu okorjeli kriminalci, indicija psihičkog djelovanja krivičnog djela na učinioca sadrži sve elemente koji se ispoljavaju različitim načinima i intenzitetom. Okorjeli, profesionalni kriminalci nemaju grižu savjesti i kod njih se manifestuje samo prvi i treći elemenat.

U ponašanju izvršioca krivičnog djela može se zapaziti čitav niz specifičnosti i promjena. Dolazi do promjene psihomotorike (česta putovanja, napetost), ineresovanja se usmjeravaju ka krivičnom djelu koje ga zaokuplja (raspituje se o djelu), mjenja dotadašnje navike i način ponašanja (namaran, odaje s alkoholu). Ova indicija se ispoljava i u povratku učinioca na mjesto zločina.

Ispoljavanje indicije može se uočiti prilikom vođenja informativnog razgovora sa osumnjičenim .Usled straha od otkrivanja i svjesti o vinosti,krivci (oni koji nisu profesionalci (crvene se, zbunjuju, drhte). Kao podvrsta ove indicije ispoljava se indicija lošeg pravdanja (lažni alibi) i indicija o sumnjivom ponašanju. Indicija ima orjentaciono eliminacionu i dokaznu vrijednost i ispoljava se kao ponašanja učinioca poslije izvršenog kd. i može imati olakšavajuću ili otežavajuću okolnost.

4.7.PRISUTNOST NA MJESTU IZVRŠENJA KRIVIČNOG DJELA KAO INDICIJA
Indicija ima orjentaciono eliminacionu vrijednost s obzirom da lica koja su bila prisutna na mjestu izvršenja krivičnog djela, neposredno prije, za vrijeme i poslije djela ulaze u krug osumnjičenih. Što je manji broj prisutnih indicija ima veću snagu. Prisutnos na mjestu izvršenja kd.ne znači da je lice i izvršilac (slučajno se zatekao). Indicija se dokazuje izjavama svjedoka, oštećenih, stvarima donijetim ili odnijetim sa lica mjesta, korišćenjem psa tragača.

Pronalaženjem tih predmeta postavljaju se ključna pitanja.
4.8.PREDMETI OSTAVLJENI NA LICU MJESTA I PREDMETI PRIBAVLJENI IZVRŠENJEM KRIVIČNOG DJELA KAO INDICIJA Na mjestu izvršenja krivičnog djela ili u njegovoj blizini mogu se pronaći razni predmeti (dokumenti, odjevni predmeti, predmeti za ličnu upotrebu). Pronalaženjem tih predmeta postavljaju se ključna pitanja. a) da li oni pripadaju izvršiocu krivičnog djela? b) kako doći do vlasnika (možda izvršioca kd.)? Analizom predmeta može se doći do vlasnika predmeta, proizvođača i dr.

4.8.PREDMETI OSTAVLJENI NA LICU MJESTA I PREDMETI PRIBAVLJENI IZVRŠENJEM KRIVIČNOG DJELA KAO INDICIJA Treba imati u vidu da lukavi krivci namjerno ostavljaju tuđe predmete na licu mjesta kako bih operativnu djelatnost usmjerili u pogrešnom pravcu. Indicija ima orjentaciono-eliminaciono značenje. Ukoliko se dokaže da predmet pripada okrivljenom i da nema drugog objašnjenja njegovog prisustva na licu mjesta osim prilikom izvršenja krivičnog djela indicija je značajna karika u dokaznom lancu. Nerijetko se predmeti sa lica mjesta pronaći kod osumnjičenog što ukazuje na to lice kao mogućeg izvršioca.

4.9.UČESTVOVANJE U IZVRŠENJU KRIVIČNOG DJELA KAO INDICIJA,ODNOSNO FIZIČKO DEJSTVO KRIVIČNOG DJELA NA UČINIOCA KAO INDICIJA Poslije izvšenja krivičnog djela na učiniocu mogu da ostanu tragovi koji ukazuju na neposrednu vezu između učešća u izvršenju krivičnog djela i njega (ogrebotine, ugrizi, posjekotine). Kod svih nasilničkih krivičnih djela kod kojih dolazi do neposrednog kontakta između učinioca i žrtve dolazi do međusobnog prenosa tragova na osnovu kojih se može utvrditi identitet ili neko opšte obilježje. Od posebnog su značaja tragovi koji ostaju ispod noktiju žrtve ili učinioca. Dokazna vrijednost je različita i zavisi od specifičnosti slučaja(neponovljivosti traga). Npr. (kd. silovanje –Derviši).

4.10.TRAGOVI IZVRŠENJA KRIVIČNOG DJELA KAO INDICIJA
Tragovi krivičnog djela mogu se pronaći na mjestu izvršenja djela, na učiniocu, na žrtvi ili nekom drugom mjestu. Posije izvršenja krivičnog djela ostaju razni tragovi (papilarnih linija, obuće, biološki tragovi, borbe). Njihova dokazna snaga zavisiće od toga da li osumnjičeni ili okrivljeni može da pruži logičko objašnjenje svog prisustva na licu mjesta. Tragovi prisutnosti na licu mjesta mogu biti podobni za identifikovanje ostavioca (tragovi papilarnih linija, DNK materijal) ili se na osnovu njih može dokazati grupna pripadnost.

4.11.TRAGOVI IZVRŠENJA KRIVIČNOG DJELA KAO INDICIJA
Kod tragova prisutnosti treba dokazati dvije grupe okolnosti: a) identitet ostavioca b) postojanje veze između ostavioca traga i krivičnog djela Ukoliko se dokaže postojanje ovih dviju grupa okolnosti dokazna vrijednost takve indicije je velika.

4.12.POSJEDOVANJE SREDSTAVA IZVRŠENJA KRIVIČNOG DJELA KAO INDICIJA
Posjedovanje sredstava, oruđa, oružja izvršenja krivičnog djela predstavlja značajnu indiciju koja nalaže planiranje verzije da je vlasnik (držalac) istovremeno i izvršilac krivičnog djela. Veza između sredstva izvršenja i krivičnog djela je direktna. U tim slučajevima treba dokazati da je krivično djelo izvršeno baš tim sredstvom. To se postiže vještačenjem(mehanoskopsko, balističko). Potrebno je dokazati vezu između sredstava izvršenja i osumnjičenog (tragovi krvi na pištolju). Ukoliko se isključi mogućnost podmetanja sredstava izvršenja indicija dokazuje da je osumnjičeni izvršio kd.

4.13.OSTALE INDICIJE KOJE SE SREĆU U KRIMINALISTIČKOJ PRAKSI
Način izvršenja kao indicija. Ranije kazne kao indicija. Druženje sa licima na zlom glasu kao indicija. Nemogućnost dokazivanja alibija kao indicija. Neosnovano bogaćenje kao indicija.

5.INDICIJALNE METODE PRI OTKRIVANJU I DOKAZIVANJU KRIVIČNIH DJELA
Metoda eliminisanja pri otkrivanju učinioca pojedinog krivičnog djela. Metoda otkrivanja nepoznatog učinioca po načinu izvršenja (korištenje MOS metode). Metoda sastavljanja lista indicija za više krivičnih djela i za više osumnjičenih lica.

5.1.METODA ELIMINISANJA PRI OTKRIVANJU UČINIOCA POJEDINOG KRIVIČNOG DJELA
Nakon saznanja da je izvršeno krivično djelo i da je NN učinilac, u skladu sa ovom metodom potrebno je odgovoriti na sledeća pitanja: Šta se desilo (da li krivično djelo postoji ili ne)? Šta obilježava(označava) izvršioca? Treba izvršiti analizu kd. i poći od indicija, i tražiti odgovor na zlatna pitanja kriminalistike. Kod planiranja verzija treba poći od maksimalnog broja osumnjičenih. U postupku eliminacije sa spiska će se eliminisati oni na koje ukazuje manji broj indicija (osnovi sumnje), a kriminalistička obrada će se usmjeriti na osumnjičenog na koga ukazuje više indicija.

5.1.METODA ELIMINISANJA PRI OTKRIVANJU UČINIOCA POJEDINOG KRIVIČNOG DJELA
Da li je osumnjičeno lice stvarni izvršilac krivičnog djela? Provjeravaju se i pozitivno utvrđuju činjenice.Ne može se neko smatrati krivim, samo zato što je eliminacijom drugih ostao jedini na spisku. Treba utvrditi vezu osumnjičenog sa krivičnom djelu.

5.2.METODE OTKRIVANJA NEPOZNATOG UČINIOCA PO NAČINU IZVRŠENJA KRIVIČNOG DJELA
Ponavljanje izvršenja krivičnog djela kod izvršilaca stvara specijalizaciju (ponavljanja načina izvršenja krivičnog djela-modus operandi). Modus operandi je složen sistem koji se može podjeliti na tri podsistema: -način pripremanja kd.(izbor objekta napada) -način izvršenja same radnje(vrijeme, mjesto) -način prikrivanja djela Uočavaju se neke karakteristike kod različitih krivičnih djela sa nepoznatim izvršiocem.(Verzija da je više kd. izvršila ista osoba)

5.3.METODA SASTAVLJANJA LISTA INDICIJA ZA VIŠE KRIVIČNIH DJELA I VIŠE LICA
Da bih metoda bila uspješna neophodno je da budu ispunjeni sledeći uslovi: -potrebno je da se zna vrijeme izvršenja kd. -potrebno je da se zna mjesto izvršenja kd. -potrebno je da se zna ograničen broj lica kao mogućih izvršilaca Potrebno je prvo sastaviti listu u kojoj se navodi vrijeme izvršenja kd., sačiniti listu lica koja su u vrijeme izvršenja bila u mogućnosti da izvrše kd. Biće sumnjiva lica koja se često pojavljuju u blizini mjesta izvršenja a u vrijame izvršenja kd. Npr. (krađe u objektu kada dežura isti portir, oštećenje knjiga u biblioteci).

KRIMINALISTIČKE VERZIJE I RAD SA NJIMA

1.1.POJAM KRIMINALISTIČKIH VERZIJA
Kriminalistička verzija (presumpcija, pretpostavka radna hipoteza) su jedno od više mogućih tumačenja nekog događaja ili činjenice. Neophodno je planirati više verzija (jedna verzija kao nijedna). Kriminalističke verzije su misaone rekonstrukcije mogućih načina izvršenja krivičnog djela ili objašnjenja značenja pojedinih činjenica, i one upućuju kriminalistu gdje i koje dokaze treba da traži. U trenutku planiranja verzija nezna se da li su istinite ili ne.

Kriminalističke verzije planiraju se na osnovu činjenica koje su proizašle ili su u vezi sa krivičnim djelom (tragovi, izjave i dr.). a)Prilikom sačinjavanja verzija treba njegovati timski rad. Verzije nikada ne sačinjava samo operativni radnik kome je povjeren slučaj već i ostala stručna lica (kriminalisti, kriminalistički tehničari, vještaci, naučnici). b)Sve moguće verzije treba staviti na papir i posebno analizirati u sklopu poznatih materijalnih ćinjenica ili psihičkih karakteristika aktera djela.

c)Verzije se moraju konkretno formulisati, alternativno sastavljati i jasno odvojiti jedna od druge. Verzije treba da budu konkretne, kratke i provjerljive kriminalističkim metodama. d)Verzije se planiraju u pogledu zlatnih pitanja kriminalistike. U odnosu na svako ,,zlatno pitanje” kriminalistike treba postaviti i provjeriti sve moguće verzije. e)Planiranje verzija ima dvije funkcije: -služe kao metod za pronalaženje novih činjenica -daju objašnjenje za već pronađene

2.POJAM KRIMINALISTIČKIH VERZIJA
Subjekti koji sastavljaju verzije u krivičnom postupku mogu se podjeliti na: a) Primarni:policijski službenici,tužilac, sudija b)Sekundarni: osumnjičeni-optuženi, branilac, svjedok, vještak.

3.PROVJERAVANJE KRIMINALISTIČKIH VERZIJA
U početku treba planirati maksimalan broj verzija kao mogućih objašnjenja nekog događaja i ako je jasno da sve one nemogu biti jasne. Nakon sačinjavanja svih mogućih verzija(u pogledu činjeničnog stanja u cjelini ili značenja svake pojedinačne činjenice)potrebno je planirati operativne i istražne radnje kojima će se provjeravati svaka od njih. Provjeravanje verzija je u funkciji metode eliminisanja, tako da se odbacuju verzije koje se u fazi provjere pokažu netačne,dok ne ostane samo jedna.

3.1.PROVJERAVANJE KRIMINALISTIČKIH VERZIJA
4. Kriminalističke verzije treba provjeravati istovremeno odnosno paralelno.Neprihvatljiva je teorija redoslijeda po kojoj treba provjeravati najvjerovatnije verzije, zato što će uslijed takvog pristupa biti uništeni važni dokazi, tako da se verzije koje su na prvi pogled izgledale manje vjerovatne, kasnije ne mogu provjeriti. 5. Verzije se provjeravaju operativno taktičkim i istražnim radnjama.Cilj preduzimanja svake radnje u istrazi jeste jeste provjeravanje odnosno potvrda ili eliminisanje neke verzije.

4.KLASIFIKACIJA KRRIMINALISTIČKIH VERZIJA
1.Po opsegu. 2.Po vremenu u koje spada pretpostavljena okolnost. 3.U pogledu međusobne saglasnosti. 4.U odnosu na subjekte koji ih postavljaju. 5. Prema predmetu dokazivanja.

4.1.KLASIFIKACIJA KRRIMINALISTIČKIH VERZIJA
1.Po opsegu: a) Opšte-obuhvataju krivični događaj u cjelini. b) Posebne- pretpostavke o subjektu, subjektivnoj strani, objektu i objektivnoj strani krivičnog djela. c) Pojedinačne-pretpostavke o pojedinim činjenicama. Tipične verzije su podvrsta opštih i one se postavljaju na osnovu minimalnog broja informacija (telefonska dojava da je nađen leš). Značaj tipičnih verzija je u tome što daju pravce i orjentire organizovanja kriminalističkih radnji prvog zahvata.Prerastaju u opšte i posebne.

2.Prema vremenu: a) Retrospektivne verzije-objašnjavaju krivični događaj iz prošlosti u cjelini ili pojedinim činjenicama. b) Prognozne-odnose se na činjenice i okolnosti koje treba utvrditi ili provjeriti u budućoj kriminalističkoj djelatnosti. c) Potražne verzije-su vrsta prognoznih (o mjestu skrivanja izvršioca. Prognozne verzije se nalaze u osnovi preduzimanja svih operativnih i istražnih radnji.

3.U pogledu međusobne saglasnosti: a)Podudarne-međusobno saglasne i podudarajuće u okviru jedne opšte verzije. b)Konkurirajuće-su međusobno isključujuće i pripadaju različitim opštim vrzijama. Kontraverzije su vid konkurirajućih (planiraju se kada je činjenično stanje očigledno).

4.U odnosu na subjekte koji ih postavljaju: a) Operativne-planiraju ih ovlaštena službena lica u fazi istrage. b) Istražne-postavlja ih tužilac u istrazi. c) Verzije sa glavnog pretresa-donosi ih predsjednik vijeća za vrijeme glavnog pretresa. d) Ekspertizne-postavljaju se u toku vještačenja. 5.Prema predmetu dokazivanja: a) verzije optužbe b) verzije odbrane

PLANIRANJE KRIMINALISTIČKE DJELATNOSTI

1.PLANIRANJE BUDUĆE KRIMINALISTIČKE DJELATNOSTI
Planiranje istrage sastoji se od sledećih faza: Preduzimanje radnji prvog zahvata i analiza raspoloživog činjeničnog stanja (uviđaj, saslušanje svjedoka-očevidaca). Utvrđivaje kruga okolnosti koje treba otkriti, razjasniti i dokazati ( glavna pitanja kriminalistike ). Postavljanje verzija u vezi sa okolnostima (činjenicama) koje treba razjasniti (verzije o glavnim pitanjima kriminalistike). Preciziranje konkretnih pitanja na koja treba odgovoriti (činjenica koje treba utvrditi) da bih se mogle provjeriti postavljene verzije.

1.1PLANIRANJE BUDUĆE KRIMINALISTIČKE DJELATNOSTI
5.Odeđivanje operativno –taktičnih ili dokaznih radnji koje treba preduzeti . 6.Utvrđivanje redoslijeda i vremena sprovođenja operativno - taktičkih i dokaznih radnji. 7.Određivanje ljudskih potencijala (broj angažovanih ljudi,njihova stručnost, iskustvo). 8.Opredjeljivanje za tehniku koju treba angažovati (kriminalističko tehnička sredstva, vozila, službeni psi i dr.). 9.Primjedbe , teškoće koje se mogu očekivati pri realizaciji plana.

2.PLANIRANJE POJEDINIH OPERATIVNIH I DOKAZNIH RADNJI
Uporedo sa sastavljanjem opšteg plana, odnosno planiranjem istrage u cjelini, neophodno je sastaviti i plan sprovođenja pojedinih operativnih radnji i radnji dokazivanja u istrazi i na glavnom pretresu. Planiranje pojedinih radnji proizilazi iz opšteg plana i mora da bude sa njim u saglasnosti. Planiranjem pojedinih radnji utvrđuje se krug pitanja na koja treba odgovoriti i verzije koje treba provjeriti. Planirajući svaku radnju treba procjeniti i kakav će efekat njeno sprovođenje imati na ostale radnje koje treba preduzeti (npr. lišenja slobode koja nisu sprovedena hronološki mogu dovesti da glavni krivac pobjegne).

KRIMINALISTIČKE INFORMACIJE

1.KRIMINALISTIČKE INFORMACIJE (POJAM, VRSTE)
Kriminalistička informacija predstavlja promjenu nastalu u vezi sa izvršenjem krivičnog djela koja se primjenom kriminalističkih metoda otkrila i protumačila i koja upućuje kriminalistu u pravcu otkrivanja, razjašnjavanja i dokazivanja krivičnog djela i izvršioca. Kriminalističke informacije se djele na operativne i dokazne: a) Operativne- otkrivaju se operativno taktičkim radnjama u toku istrge. Otkrivaju ih policijski službenici i nemaju karakter dokaza u pravnom smislu, već samo u saznajnom jer upućuju istragu ka pravim dokazima.

1.1.KRIMINALISTIČKE INFORMACIJE (POJAM, VRSTE)
b) Dokazne- ili dokazi su informacije koje su fiksirane u formi i na način propisan Zakonom o krivičnom postupku i od strane subjekta koji je po ovom zakonu ovlašćen da preduzima dokazne radnje. Obezbjeđivanje kriminalističke dokazne informacije vrši se njenim izvođenjem ( saslušanje svjedoka, vještačenjem) i fiksiranjem izvedenog sadržaja.

DOKAZI I DOKAZIVANJE

1.DOKAZI I DOKAZIVANJE Dokaz se može definisati kao materijalna ili psihička promjena nastala u vezi sa izvršenjem krivičnog djela koja u sebi nosi informaciju o krivičnom djelu, učiniocu i drugim krivičnopravnim relevantnim činjenicama, fiksirana u formi i na način propisan Zakonom o krivičnom postupku i od strane po tom zakonu ovlašćenog subjekta. Dokazni izvor (izvor dokaza) je nosilac dokazne informacije i može da bude materijalne prirode (trag, predmet krivičnog djela) ili psihičke prirode (svjedok).

1.1.DOKAZI I DOKAZIVANJE Dokazna radnja odnosno dokazno sredstvo, je procesna radnja preduzeta u skladu sa ZKP, i od strane po zakonu ovlašćenog subjekta sa ciljem utvrđivanja dokazne informacije i njenim fiksiranjem.Radnje dokazivanja su: pretresanje stana, prostorija i lica, privremeno oduzimanje predmeta i imovine, postupak sa sumnjivim stvarima,ispitivanje osumničenog, saslušanje svjedoka, uviđaj i rekonstrukcija, vještačenje. Dokazivanje je proces izvođenja dokaza tj. predstavljanja njihovog sadržaja u formi i na način propisan ZKP-om (npr. saslušanje svjedoka, vještačenje) i fiksiranjem izvedenog sadržaja kako bih se sačuvao od uništenja, mijenjanja ili zaboravljanja.

2.PODJELA DOKAZA ZNAČAJNIH ZA KRIMINALISTIKU
Personalni (lični) i stvarni (materijalni) Orginarni i izvedeni Neposredni i posredni (indicijalni)

2.1PODJELA DOKAZA ZNAČAJNIH ZA KRIMINALISTIKU
Personalni (lični) i stvarni (materijalni): a) Personalni (lični) - nastaju kao rezultat opažanja i psihičkog preživljavanja lica koja su bila u kontaktu sa izvršenjem krivičnog djela (svjedoci, oštećeni). b) Stvarni (materijalni)- nastaju u vezi sa izvršenjem krivičnih djela u procesu međusobnog djelovanja materijalnih objekata ili međusobnog djelovanja izvršioca i žrtve ili izvršioca i materijalnih objekata, pri čemu dolazi do prenosa kriminalističkih informacija sa jednih na druge. Materijalnim dokazima se bavi kriminalistička tehnika tj. trasologija.

2.Orginarni i izvedeni dokazi: orginarni- su dokazi kod kojih se u procesu dokazivanja pred sudom nalazi nosilac dokazne informacije (singl) koji je odrazio kriminalističku informaciju prilikom izvršenja djela.Orginarni dokazi su pravilo. Izvedeni- su kopija dokazne informacije, formirane prilikom izvršenja krivičnog djela i u funkciji njegovog izvršenja.Pred sudom se nalazi (surogaat). Npr. Mulažirani otisci obuće sa snijega.

3.Neposredni i posredni (indicijalni) dokazi: Neposredni- su jednoznačni, tako da se o njihovom odnosu sa odlučnom činjenicom, odnosno njihovom značenju ne može planirati više verzija.npr.izjava svjedoka da je vidio radnju izvršenja kd.( kako je okrivljeni zabio nož u grudi oštećenom) je jednoznačna, i o njenom značenju nemogu se postavljati verzije. Posredni ili indicijalni- su višeznačni tako da se o njihovom odnosu sa odlučnom činjenicom, mora planirati više verzija.npr- Izjava svjedoka da je vidio osumnjičenog da trčenji napušta lice mjesta kd.

KRIMINALISTIČKA KONTROLA I KRIMINALISTIČKA OBRADA

1.KRIMINALISTIČKA KONTROLA
Kriminalistička kontrola predstavlja organizovanu djelatnost organa unutrašnjih poslova koja ima naglašen kriminalističko-preventivno-represivni karakter i sastoji se u uočavanju, nadziranju i analizi pojava, mjesta i lica za koja postoji opšta sumnja da mogu sadržati kriminalni naboj imajući u vidu ranija iskustva. To je organizovana djelatnost na sprečavanju kriminaliteta . Sastoji se u uočavanju, nadziranju i analizi: Pojava ( asocijalnih i antisocijalnih). Mjesta ( potencijalnih kriminalnih žarišta i sredina)

1.1.KRIMINALISTIČKA KONTROLA
3) Lica ( za koja postoji prognoza da bih mogla vršiti krivična djela npr. kriminalci povratnici, osuđenici na uslovnom otpustu ili na odmoru, maloljetni delikventi, alkoholičari, narkomani, kockari, šverceri, prostitutke). Uslov za preduzimanje kriminalističke kontrole je opšta sumnja. U momentu preduzimanja kriminalističke kontrole organi unutrašnjih poslova ne raspolažu indicijama da postoji bilo kakvo kriminalno ponašanje, već polaze isključivo od opšte sumnje da bih na određenim mjestima mogla da se vrše određena krivična djela, da bi određena lica mogla da vrše krivična djela, odnosno da određene društvene pojave sadrže u sebi potencijalni kriminalni naboj.

U okviru kriminalističke kontrole preduzimaju se sljedeće operativno-taktičke mjere i radnje: patroliranje, legitimisanje, pregled vozila i prtljaga, zasjeda, racija, korišćenje informatora, tajno posmatranje, nadzor nad potencijalnim izvršiocima krivičnih djela. Kada se u okviru kriminalističke kontrole dođe do orjentaciono-eliminacijonih indicija , koje ukazuju na osnove sumnje, da je izvršeno neko konkretno krivično djelo, ili da je neko lice izvršilo krivično djelo kriminalistička kontrola prelazi u obradu. Kriminalistička kontrola ne prethodi uvijek kriminalističkoj obreadi. Kada se sazna za postojanje krivičnog djela, nezavisno od sprovedene kriminalističke kontrole, odmah će se otvoriti kriminalistička obrada.

Kriminalistička kontrola se javlja kao prva opšta faza, a kriminalistička obrada kao viša, posebna faza u suprostavljanju kriminalitetu. Kontrola predstavlja organizovanu djelatnost u sprečavanju kriminaliteta, a obrada u suzbijanju kriminaliteta. Između njih postoji odnos opšeg i posebnog, kriminalistička obrada proizilazi iz kontrole.

2.KRIMINALISTIČKA OBRADA
Kriminalistička obrada je organizovana djelatnost organa unutrašnjih poslova sa naglašenim kriminalističko-represivnim karakterom, u kojoj se preduzimaju operativno taktičke radnje i mjere kako bih se početne informacije (osnovi sumnje) o postojanju konkretnog krivičnog djela ili o izvršiocu, eventualno potvrdile i povećale na stepen vjerovatnog saznanja da je određeno lice izvršilo određeno krivično djelo koje se goni po službenoj dužnosti, i na taj način se stvorili zakonski uslovi za privođenje učinioca krivičnom progonu. Kriminalistička obrada se otvara kada postoje osnovi sumnje da je: Izvršeno neko krivično djelo sa NN učiniocem.

2.2.KRIMINALISTIČKA OBRADA
2) Neko lice sumnjivo da je izvršilo krivično djelo koje još nije ustanovljeno 3) Izvršeno je krivično djelo čiji se učinilac zna, ali je potrebno prikupiti informacije i osigurati ih od gubitka kako bih se mogle sačuvati za potrebe krivičnog postupka. U okviru kriminalističke obrade preduzimaju se operativno-taktičke mjere i radnje kojima se traže, prikupljaju i provjeravaju orjentaciono eliminacione indicije, između njih se utvrđuje veza, planiraju i provjeravaju operativne verzije, kako bih se početni osnovi sumnje potvrdili ili negirali.

2.3.KRIMINALISTIČKA OBRADA
Kada se u kriminalističkoj obradi ustanovi da su početni osnovi sumnje u pogledu postojanja krivičnog djela i određenog lica kao mogućeg učinioca tačni, osnov sumnje podiže se na nivo osnovane sumnje. Cilj kriminalističke obrade je da se vjerovatnoća u pogledu izvršenja kd. i odgovornosti određenog lica, sa osnova sumnje povisi na osnovanu sumnju.

OPŠTE OPERATIVNO TAKTIČKE MJERE I RADNJE

1.OPŠTE OPERATIVNO TAKTIČKE MJERE I RADNJE
Na informacijama pribavljenim operativo taktičkim mjerama i radnjama ne može se temeljiti sudska presuda. Saznanja do kojih se dolazi primjenom ovih mjera i radnji imaju karakter kriminalističke operativne informacije. Predstavljaju dokaz u gnooseološkom, (saznajnom ) smislu. Preduzimanjem operativno taktičkih mjera i radnji otkrivaju se budući dokazi o krivičnom djelu i učiniocu (npr.Informant dostavi informaciju da lice posjeduje ukradene predmete, koje mi pronađemo pretresanj.)

Operativno taktičke mjere i radnje možemo podeliti po osnovu različitih kriterijuma. Od tih kriterijuma za nas su značajni: 1) da li se radnje preduzimaju s ciljem sprječavanja izvršenja krivičnog djela (ante delictum) ili radi otkrivanja i dokazivanja već izvršenog krivičnog djela, odnosno post delictum; 2) po zahtjevu tužioca ili samoinicijativno; 3) prije podnošenja prijave ili u fazi istrage, u pokrenutom krivičnom postupku; 4) da li su to kriminalističko-taktičke ili kriminalističko-tehničke radnje; 5) koji je način njihovog vršenja i dokumentovanja i tako dalje.

2.OPŠTE OPERATIVNO TAKTIČKE MJERE I RADNJE SPREČAVANJA I SUZBIJANJA KRIMINALITETA
Kriminalistička provjera Osmatranje Legitimisanje Poligrafsko testiranje Utvrđivanje identiteta Kriminalistička kontrola Kriminalistička obrada Informativni razgovor Alibi i njegovo provjeravanje

Pregled prevoznih sredstava, putnika i prtljaga Pregled prostorija državnih organa i privrednih subjekata i uvid u dokumentaciju Postavljanje kriminalističkih klopki Kriminalističko operativne evidencije Korišćenje specijalno dresiranih pasa Ograničenje kretanja na određenom prostoru Blokada - racija

3.OPŠTE OPERATIVNO TAKTIČKE MJERE I RADNJE REPRESIVNOG KARAKTERA
Potražna djelatnost Praćenje Lišenje slobode Zasjeda

2.1.KRIMINALISTIČKA PROVJERA
Kriminalistička provjera je opšta operativno-taktička mjera i radnja čiji je zadatak da utvrdi istinitost (osnovanost) prikupljenih (saznatih) činjenica (indicija, osnova sumnje) koje ukazuju na određeno krivično djelo, njegovog učinioca, ili druge okolnosti značajne za rasvjetljavanje krivičnog djela ili određene kriminalne djelatnosti.

2.2.OSMATRANJE Osmatranje je opšta operativno-taktička radnja koja se preduzima u odnosu na određena lica, određene objekte i prostor. Cilj osmatranja je da se percepcijom dođe do saznanja o krivičnim djelima i njihovim učiniocima, te da se u skladu sa tim preduzmu mjere sprečavanja i suzbijanja konkretne kriminalne djelatnosti ukoliko ona nastupi, što znači da je osmatranje osnov za preduzimanje drugih operativno taktičkih mjera i radnji.

2.3.LEGITIMISANJE Legitimisanje je opšta operativno-taktička radnja i mjera čiji je cilj utvrđivanje identiteta lica uvidom u lične isprave, prvenstveno u ličnu kartu. U slučaju da lice ne poseduje ličnu kartu, identitet se može utvrditi i uvidom u druge lične isprave sa fotografijom, a koje je izdao nadležni organ (putna isprava – pasoš, vozačka dozvola, pomorska knjižica – matrikula).

2.4.POLIGRAFSKO TESTIRANJE
Poligrafsko testiranje se koristi kako bih se iz kruga osumnjičenih lica eliminisala nevina lica, kako bih se operativna djelatnost koncentrisala na vjerovatnog izvršioca. Poligraf rgistruje veći broj fizioloških parametara . Uslov za poligrafsko testiranje je dobrovoljni pristanak lica. Nepodobni za testiranje(duševni bolesnici, lica pod dejstvom alkohola i narkotika, maloljetnici).

2.5.UTVRĐIVANJE IDENTITETA
Utvrđivanje identiteta podrazumeva utvrđivanje bitnih svojstava jednog lica po kojima se ono razlikuje od drugog lica. Utvrđivanje identiteta je operativno-taktička i tehnička djelatnost koja se preduzima uvek kada se pojavi sumnja u identitet određenog fizičkog lica. Identitet se utvrđuje metodama kriminalističke taktike i tehnike.(daktiloskopija,DNK). Svojstva se dijele u tri grupe: a).pravna-ime, prezime,ime oca, ime majke b).faktička-dan, mjesen , godina i mjesto rođenja c).fizička-pol, lični opis, otisci prstiju

2.6.INFORMATIVNI RAZGOVOR
Informativni razgovor sa građanima predstavlja značajnu radnju prikupljanja obavještenja o krivičnom djelu i mogućim učiniocima. Sadržina ove operativno-taktičke radnje je u neformalnoj komunikaciji između ovlašćenog lica organa unutrašnjih poslova i građanina za koga se pretpostavlja da može da pruži informacije u vezi sa razrješenjem određenog krivičnog događaja. S obzirom na to da se razgovor odvija u izvanprocesnoj formi, njegov rezultat je iskaz, odnosno pribavljena informaciji ne može da posluži kao dokaz na sudu, ali može da predstavlja važnu orijentaciono eliminacionu indiciju.

2.7.PROVJERA ALIBIJA Alibi je riječ latinskog porijekla koja u prevodu znači negdje drugdje, na drugom mjestu. Alibi je odbrambeni dokaz, tj. dokaz nevinosti, kojim se tvrdi da je lice osumnjičeno za krivično djelo, u vrijeme njegovog izvršenja, bilo na nekom drugom mjestu, a ne na mjestu izvršenja. Dokaz alibija ima suprotno značenje od indicije prisutnosti na licu mjesta. Dokazivanjem istinitosti alibija, stvara se neposredan dokaz nevinosti osumnjičenog lica (pod uslovom da se isključi saučesništvo, npr., u obliku podstrekavanja). Da bi se alibi mogao dokazati, potrebno je prethodno precizno utvrditi vrijeme i mjesto izvršenja krivičnog djela.

2.8.PREGLED PREVOZNIH SREDSTAVA PUTNIKA I PRTLJAGA
Pregled prevoznih sredstava, putnika i prtljaga je operativno-taktička radnja, odnosno mjera koju preduzimaju organi unutrašnjih poslova kada pretpostavljaju, na osnovu postojanja opšte sumnje u okviru kriminalističke kontrole ili posedujući konkretne informacije (osnov sumnje) da će na određenim putnim pravcima, u određeno vreme ili u određenoj vrsti prevoznih sredstava biti prevožena sredstva, oruđa krivičnog djela, predmeti proizašli ili namenjeni za vršenje krivičnog djela. Učinioci krivičnih djela koriste putne pravce i razna prevozna sredstva kako bi pobjegli sa mesta izvršenja krivičnog djela, otišli na neko drugo mjesto radi vršenja krivičnih djela, da bi prevozili plen pribavljen krivičnim djelom radi sakrivanja ili prodaje, ili da bi prevozili robu čija je trgovina zabranjena ili ograničena. Ova operativnotaktička radnja ili mjera posebno je značajna pri otkrivanju međunarodnog terorizma; trgovine oružjem; narkoticima; prebacivanju falsifikovanog novca.

2.9.PREGLED PROSTORIJA DRŽAVNIH ORGAN I PRIVREDNIH SUBJEKATA I UVID U DOKUMENTACIJU
Ova operativno-taktička radnja i mjera preduzima se kada postoje osnovi sumnje da se u objektima nekog državnog organa ili privrednog subjekta sprema ili je izvršeno krivično djelo ili se mogu pronaći predmeti i tragovi krivičnog djela, oruđe i oružje namenjeno za izvršenje krivičnih djela (npr., eksploziv za vršenje terorističkih akata), ili je sakriven učinilac.

2.10.POSTAVLJANJE KRIMINALISTIČKIH KLOPKI
Kriminalističke klopke se koriste za otkrivanje učinilaca onih krivičnih djela koja se po pravilu ponavljaju, i to tako što učinilac djelo vrši na istom licu mjesta ili napada iste ili slične objekte. Kada se uoči izvesna doslednost u kriminalnom ponašanju nepoznatog krivca, on se može najlakše otkriti ako mu se postavi kriminalistička klopka. Vrste kriminalističkih klopki: a).fizičke(zasjeda) b).tehničke(fotoklopke) c).daktiloskopske d).alarmni uređaji e). hemijske (vidljive i nevidljive).

2.11.KRIMINALISTIČKO OPERATIVNE EVIDENCIJE
Kriminalističke evidencije su po sadržaju i funkciji dio celokupnog kriminalističkog informatičkog sistema, koji ima veoma bitnu ulogu i značaj. Kriminalističke evidencije predstavljaju planirano i organizovano prikupljanje, beleženje i obradu podataka o izvršenim i pripremanim krivičnim djelima, izvršiocima, predmetima i tragovima krivičnih djela, kao i kriminalističkim radnjama i mjerama koje su od značaja za otkrivanje i razjašnjavanje krivičnih djela, otkrivanje izvršilaca, njihovu identifikaciju i uopšte za preduzimanje preventivnih kriminalističkih mjera, za sprečavanje vršenja novih krivičnih dela od strane evidentiranih izvršilaca. Evidencije: kd. sa NN izvršiocem, MOS evidencije, kaznena evidencija, evidencija nestalih lica i neidentifikovanih leševa

2.12.KORIŠĆENJE SPECIJALNO DRESIRANIH PASA
U kriminalističkoj operativnoj djelatnosti od velike pomoći su službeni (dresirani) psi. U zavisnosti od vrste, karakteristika i dresure, službeni psi se mogu podjeliti na: 1) pse čuvare (dresirani su da samostalno ili kao pomagači čoveku, čuvaju određene objekte; pomažu u osiguranju kaznenopopravnih ustanova); 2) zaštitne ili odbrambeno-patrolne pse (dresirani su za pomaganje u sprečavanju tuče i uspostavljanju javnog reda i mira; štite patrolu ili pojedinca od napada u službenoj intervenciji; otkrivaju zasede kojima može da bude ugrožena patrola milicije; pomažu pri lišavanju slobode opasnih kriminalaca; pomažu pri sprovođenju, čuvanju i pretresu osoba lišenih slobode; pomažu pri pregledu sumnjivih i nepreglednih mjesta, kako bi se pronašle odbjegle, sakrivene osobe ili odbačeni predmeti) i 3) pse tragače.

2.13.OGRANIČENJE KRETANJA NA ODREĐENOM PROSTORU
Ograničenje kretanja na određenom prostoru je opšta operativno taktička mjera i radnja čije se zakonsko uporište nalazi u ZKP, što ukazuje na njen pravni osnov. Sam sadržaj radnje se sastoji u obavljanju određenih radnji prema licima koja se nalaze na određenom mjestu, objektu ili prostoru. U suštini, ograničenje kretanja na određenom prostoru za vrijeme potrebno da se obavi određena radnja sama po sebi predstavlja složenu kriminalističko-taktičku mjeru i radnju, jer u sebi sadrži niz konkretnih kriminalističko-taktičkih, operativnih, tehničkih mjera i radnji. Ova radnja se razlikuje od blokade ili racije, iako se ovi pojmovi često uzimaju u istom značenju.

2.14.BLOKADA-RACIJA Oblik sprovođenje ograničenja kretanja lica na određenom prostoru koji se sastoji u iznenadnom i istovremenom zatvaranju svih ulaza i izlaza, radi vršenja kontrole i preduzimanja drugih službenih radnji prema određenim licima u tom objektu ili prostoru od strane policajaca zove se racija ili blokada. Racija može imati, kako represivni, tako i preventivni karakter.

3.1POTRAŽNA DJELATNOST Potražna djelatnost predstavlja sistem operativno-taktičkih i tehničkih mjera i radnji koje neposredno preduzimaju policijski organi, po naredbi drugih organa ili samoinicijativno, s ciljem pronalaženja određenih lica i predmeta koji jesu ili mogu biti u vezi sa krivičnim djelom, odnosno radi potpunog utvrđivanja identiteta lica i leševa, ukoliko ga nije bilo moguće utvrditi na drugi način. Po području traganja razlikuju se: - lokalne; - centralne i - međunarodne potrage.

3.1.POTRAŽNA DJELATNOST Potražni akti po sadržaju mogu biti: - potjernice; - objave i - raspisi o traganju. Potražne akte mogu raspisati: - suda; - policijskih organa i - potrage koje iniciraju drugi subjekti.

3.2.PRAĆENJE Praćenje je opšta operativno-taktička mjera i radnja koja se sastoji u tajnom slijeđenju i motrenju lica, s ciljem da se zapaze, upamte i fiksiraju činjenice od značaja za određenu kriminalnu djelatnost jednog ili više lica. Prema Zakonu o krivičom postupku praćenje predstavlja i posebnu istražnu radnju, čija primjena je propisana i strogo kontrolisana.

3.3.ZASJEDA Zasjeda je opšta operativno taktička mjera i radnja koja, osim u spriječavanju i suzbijanju kriminaliteta, ima veoma široku primjenu u vojnoj taktici. Ali bez obzira na široku primjenu i mnogobrojne sisteme i šeme po kojima se zasjeda može postavljati i realizovati, ona predstavlja složenu radnju, koja uvijek iznova zahtijeva veoma detaljne i opsežne pripreme s ciljem što efiksanijeg realizovanja. Da bi se postigao uspijeh, zasjeda mora da se izvede kao nepredvidiva i efikasna akcija u odnsou na lice zbog koga je postavljena, pri čemu dobra prethodna priprema i konspirativnost predstavljaju značajan uslov. Kao operativno taktička mjera, zasjeda se razlikuje od tajnog osmatranja jer joj je, skoro uvek, krajnji cilj iznenadna i energična akcija lišavanja slobode izvršilaca krivičnih djela. Međutim, tajno osmatranje se koristi kao metoda u samoj zasjedi, odnosno ono je sastavni deo ove mjere.

LIŠENJE SLOBODE

1.LIŠENJE SLOBODE Lišenje slobode se , s jedne strane, može odrediti kao mjera čiji je cilj stvaranje uslova za uspješno preduzimanje niza radnji u fazi rasvjetljavanja i dokazivanja krivičnog djela, donošenja i izvršenja odluke u vezi toga, i spriječavanje daljeg kriminalnog djelovanja učinioca, odnosno , na drugoj strani, ono je sastavni dio postupka izvršenja pojedinih krivičnih sankcija( kazna dugotrajnog zatvora, zatvora i dr.) Za primjenu mjere lišenja slobode nužno postojanje: 1.Materijalnih preduslova 2.Formalnih preduslova

1.1.LIŠENJE SLOBODE 1.Materijalni preduslov predstavlja određeni stepen izvjesnosti činjeničnog stanja i određuje se kao postojanje osnovane sumnje da je lice učinilo krivično djelo za koje se goni po službenoj dužnosti. 2.Formalnih preduslov predstavlja na osnovu zakona donesena naredba suda ili drugog nadležnog organa, odnosno zakonom propisano ovlaštenje pojedinih subjekata za samoinicijativno lišenje slobode.

2.LIŠENJE SLOBODE Policijski organ može lice lišiti slobode ako postoje osnovi sumnje da je to lice počinilo krivično djelo i ako postoji ma koji razlog predviđen u članu 197 ZKP-a. Član 197 ZKP-a a)ako se krije ili ako postoje druge okolnosti koje ukazuju na opasnost od bjekstva, b)ako postoji osnovana bojazan da će uništiti, sakriti, izmjeniti ili falsifikovati dokaze ili tragove važne za krivični postupak ili ako naročite okolnosti ukazuju da će ometati krivični postupak uticajem na svjedoke saučesnike ili prikrivače,

2.1.LIŠENJE SLOBODE v)ako naročite okolnosti opravdavaju bojazan da će ponoviti krivično djelo ili da će dovršiti pokušano krivično djelo ili da će učiniti krivično djelo kojim prijeti, a za ta krivična djela može se izreći kazna zatvora od tri godine i teža kazna i g)vanrednim okolnostima, ako je riječ o krivičnom djelu za koje se može izreći kazna zatvora od deset godina i teža kazna, a koje je posebno teško s obzirom na način izvršenja ili posljedice krivičnog djela, ako bih puštanje na slobodu rezultiralo stvarnom prijetnjom narušavanja javnog reda. Policijski organ dužan je lice lišeno slobode a najkasnije u roku 24 časa (za kd.terorizma 72 časa) sprovesti tužiocu. Ako lice lišeno slobode ne bude sprovedeno tužiocu u roku od 24 časa, pustiće se na slobodu.

2.2.LIŠENJE SLOBODE Prava lica lišenog slobode ( član 5 ZKP-RS )
Lice koje je lišeno slobode mora na maternjem jeziku ili jeziku koji razumije odmah biti obaviješteno o razlozima lišenja slobode i istovremeno prije prvog ispitivanja poučeno da nije dužno da daje iskaz, niti da odgovara na postavljena pitanja, da ima pravo da uzme branioca koga može sam poslije birati, kao i o tome da ima pravo da njegova porodica, konzularni službenik strane države čiji je državljanin ili drugo lice koje on odredi budu obaviješteni o njegovom lišenju slobode. 2) Licu koje je lišeno slobode postaviće se branilac na njegov zahtjev ako prema svom imovnom stanju ne može snositi troškove odbrane.

2.3.LIŠENJE SLOBODE Tužilac je dužan lice lišeno slobode ispitati bez odlaganja, a najkasnije u roku 24 časa, i u tom roku odlučiti da li će lice lišeno slobode pustiti na slobodu ili sudiji za predhodni postupak uputiti zahtjev za određivanje pritvora. Sudija za predhodni postupak će u roku od 24 časa donijeti odluku o određivanju pritvora ili pustiti lice na slobodu. Na lišenje slobode od strane policije ne može se izjaviti žalba.

3.LIŠENJE SLOBODE OPŠTA TAKTIČKA PRAVILA
Opšta pravila postupanja koja obezbjeđuju preduslove za uspješno i bezbjedno lišenje slobode, pre svega nalažu temeljnu pripremu i kvalitetno planiranje, pravovremeno, iznenadno oprezno, i u skolopu taktičkih zahvata, razrađeno postupanje većeg broja policijskoh službenika, opremljenih adekvatnim sredstvima. Preduzimanje radnje lišenja slobode pretpostavlja poznavanje pravila kriminalističke taktike, fizičku obučenost i spremnost. Nekada situacija nalaže da se donese ,,ad hoc” odluka o lišenju slobode (lice se zatekne u izvršenju kd.,lice za kojim je raspisana potraga).

3.1.LIŠENJE SLOBODE OPŠTA TAKTIČKA PRAVILA
U sklopu pripremnih radnji treba poštovati načelo čuvanja službene tajne, prikupljati i provjeravati podataka o licu koje treba lišiti slobode, izvršiti analizu konkretnog slučaja. Pripreme obuhvataju pribavljanje podataka o identitetu, mjestu boravka i adresi, načinu života, sklonostima i navikama lica koje treba lišiti slobode, eventualnoj kriminalnoj prošlosti i konkretnoj kriminalnoj djelatnosti povodom koje se lišava slobode. Individualni pristup svakom lišenju slobode bitan je zbog velikog broja mogućih kombinacija različitih faktora subjektivne i objektivne prirode.

Treba izabrati najpovoljnije vrijeme za lišenje slobode (npr.dolazak na mjesto izvršenja kd., okupljanje saizvršilaca i dr.).Preuranjeno lišenje slobode može otežati dokazivanje kriminalne djelatnosti, a odugovlačenje sa primjenom ove mjere može takođe dovesti do negativnih posledica ( uništenje tragova i predmeta kd., priprema lažnog alibija i dr.) Mjesto gdje se lice lišava slobode može da bude, mjesto gdje lice stanuje, pravac kretanja i mjesto gdje se očekuje dolazak lica. Planom treba planirati broj angažovanih policijskih službenika, sredstva i dr. Policijske službenike treba upoznati sa mjestom i vremenom preduzimanja radnje, podacima o licu koje se lišava slobode, stepenu opasnosti.

Pogrešno je praviti podjelu na lica koja će pužiti otpor ili ne, na opasna i manje opasna lica. U fazi pripreme treba provjeriti identitet lica koje se lišava slobode. Približavanje licu koje se lišava slobode, njegovo pretresanje, a po potrebi i vezivanje, treba izvršiti oprezno, uz taktički raspored i stav službenih lica koji omogućavaju upotrebu adekvatnih sredstava prinude u slučaju pokušaja napada, odnosno bjekstva. U cilju pronalaska predmeta i tragova koji mogu da posluže kao dokaz u krivičnom postupku, uz lično pretresanje lica koje se lišava slobode potrebno je pretrresti i njegov lični prtljag, vozilo i stan.

Treba biti oprezan prilikom čuvanja lica koje je lišeno slobode, upozoriti lice na rizik kojem se izlaže u slučaju bjekstva. Ukoliko je na jednom mjestu lišeno slobode više lica treba onemogućiti njihove kontakte i eventualni plan zajedničkog bjekstva Razlikujemo taktička pravila kod: lišenja slobode na otvorenom prostoru lišenja slobode u zatvorenim prostorijama lišenje slobode u prevoznom sredstvu lišenje slobode na radnom mjestu i služ. prostorijama transporta lica lišenog slobode

HVALA NA PAŽNJI

SADRŽAJ PREDAVANJA INDICIJE( POJAM, PODJELA , DOKAZNA VRIJEDNOST , NAJVAŽNIJE INDICIJE, INDICIJALNE METODE ) KRIMINALISTIČKE VERZIJE I RAD SA NJIMA PLANIRANJE.

Сличне презентације

Презентација на тему: "SADRŽAJ PREDAVANJA INDICIJE( POJAM, PODJELA , DOKAZNA VRIJEDNOST , NAJVAŽNIJE INDICIJE, INDICIJALNE METODE ) KRIMINALISTIČKE VERZIJE I RAD SA NJIMA PLANIRANJE."— Транскрипт презентације:

Сличне презентације

О пројекту

Фидбек

Уђи

Пријави се преко друштвених мрежа:

SADRŽAJ PREDAVANJA INDICIJE( POJAM, PODJELA , DOKAZNA VRIJEDNOST , NAJVAŽNIJE INDICIJE, INDICIJALNE METODE ) KRIMINALISTIČKE VERZIJE I RAD SA NJIMA PLANIRANJE.

Сличне презентације

Презентација на тему: "SADRŽAJ PREDAVANJA INDICIJE( POJAM, PODJELA , DOKAZNA VRIJEDNOST , NAJVAŽNIJE INDICIJE, INDICIJALNE METODE ) KRIMINALISTIČKE VERZIJE I RAD SA NJIMA PLANIRANJE."— Транскрипт презентације:

Сличне презентације

О пројекту

Фидбек